ICODL

Σχεδιασμός και εφαρμογή εκπαιδευτικού λογισμικού για την καλλιέργεια της κριτικής ιστορικής σκέψης

PDF
Δημοσιευμένα: Φεβ 10, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/icodl.2289
Λέξεις-κλειδιά:
κριτική σκέψη κοινότητες διερεύνησης ιστορική μέθοδος εκπαιδευτικό λογισμικό
Ιωάννα Νικολάου Σκαράκη
Πανεπιστήμιο Ρεθύμνου
http://orcid.org/0000-0002-5892-9491
Περίληψη

Το παρόν άρθρο πραγματεύεται έναν ευρύτερο προβληματισμό αναφορικά με τη διδασκαλία της κριτικής σκέψης στο ελληνικό σχολείο. Παράλληλα παρουσιάζει μία καλή πρακτική στη διδασκαλία της ιστορίας, η οποία αντιμετώπισε μία διπλή πρόκληση: Καταρχήν προτείνει τη διδασκαλία της ιστορίας μέσα από την εισαγωγή των μαθητών/τριών στην ιστορική μέθοδο και τη διερεύνηση των πηγών και παράλληλα κάνει χρήση των πολυμεσικών περιβαλλόντων μάθησης ώστε να κινητοποιήσει τους/τις μαθητές/τριες, να διεγείρει τη ιστορική φαντασία τους και να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση του ιστορικού πλαισίου.  

Γι’ αυτόν τον σκοπό σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε το εκπαιδευτικό λογισμικό «Η Ελλάδα στον 20ό αι.» σύμφωνα με τη μεθοδολογία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, η οποία λόγω της απόστασης εκπαιδευτή - εκπαιδευόμενου έχει αναπτύξει χρήσιμη τεχνογνωσία στον τομέα αυτό. Το υλικό εφαρμόστηκε σε πραγματικές συνθήκες διδασκαλίας σ’ ένα τμήμα της Στ΄τάξης και αξιολογήθηκε από τους/τις μαθητές/τριες και τους/τις εκπαιδευτικούς για τη λειτουργικότητα και την ευχρηστία του καθώς και για τη συμβολή του στην καλύτερη κατανόηση του μαθήματος της ιστορίας. Η εφαρμογή του υλικού στην τάξη έγινε σύμφωνα με το «Μοντέλο εναλλαγής του σταθμού», ένα μοντέλο μικτής μάθησης που συνδυάζει τη συμβατική διδασκαλία στην τάξη με τη διαδικτυακά υποστηριζόμενη μάθηση.

Διαπιστώθηκε σύμφωνα με τις απόψεις των εκπαιδευτικών και των μαθητών/τριών  ότι το υλικό  διαθέτει χαρακτηριστικά που συμβάλουν στην καλύτερη κατανόηση της ιστορίας και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων κριτικής σκέψης μέσα από την ισότιμη αντιμετώπιση των πηγών και την κριτική επεξεργασία τους. Επίσης, ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η συμβολή του υλικού στην ελκυστική και ενδιαφέρουσα  παρουσίαση των τεκμηρίων-πηγών με τη χρήση των πολυμέσων ώστε να υποστηριχθεί η ιστορική ενσυναίσθηση των μαθητών/τριών και η αυθεντικοποίηση της ενασχόλησης τους με την ιστορία.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στα πρακτικά του συνεδρίου για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους. Άρθρα που δημοσιεύονται στα πρακτικά διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).
Βιογραφικό Συγγραφέα
Ιωάννα Νικολάου Σκαράκη, Πανεπιστήμιο Ρεθύμνου
Εκπαιδευτικός Α/θμιας Εκπαίδευσης, κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος ΠΤΔΕ Πανεπιστήμιο Ρεθύμνου
Αναφορές
Abrami, P. C., Bernard, R. M., Borokhovski, E., Wade, A., Surkes, M. A., Tamim, R., & Zhang, D. (2008). Instructional Interventions Affecting Critical Thinking Skills and Dispositions: A Stage 1 Meta-Analysis. Review of Educational Research, 78(4), 1102–1134. Ανακτήθηκε στις 15-6-17 από https://doi.org/10.3102/0034654308326084.
Αργυροπούλου, Ε. (2018). Οργάνωση, Διοίκηση και Λειτουργία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική.
Fullan, M. (2007). The new meaning of Educational change, Fourth Edition. Teachers College, Columbia University New York and London.
Gillani, B. (2003). Learning Theories and the design of E–Learning Environments. University Press of America, Inc.
Husbands, C. (2000). Τι σημαίνει διδασκαλία της Ιστορίας; Γλώσσα, ιδέες και νοήματα. (Απόστολος Λυκούργος, Μεταφρ.). Αθήνα: Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Κάββουρα, Δ. (2011). Διδακτική της Ιστορίας. Επιστήμη, Διδασκαλία, Μάθηση. Αθήνα: Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Λιοναράκης, Α. (2001). Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Πολυµορφική Εκπαίδευση: Προβληµατισµοί για µία ποιοτική προσέγγιση σχεδιασµού εκπαιδευτικού Ε.Α.Π. υλικού. Στο Α. Λιοναράκης (επιμ.), Απόψεις και Προβληματισμοί για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (σ.33-77). Αθήνα: Προπομπός.
Lipman, M. (2013). Η σκέψη στην εκπαίδευση (Γ. Σαλαμάς, Μεταφρ., 2η εκδ.). Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.
Ματσαγγούρας, Η. (2003). Στρατηγικές Διδασκαλίας, Η Κριτική Σκέψη στη Διδακτική Πράξη. τ. Β΄. (5η εκδ.). Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg.
Moniot, H. (2002). Η διδακτική της ιστορίας. (Β. Κάννερ, Μεταφρ.) Αθήνα: Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Μουζάκης, Χ. (2006). Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση στην εκπαίδευση ενηλίκων-Παραδείγματα και περιπτώσεις εφαρμογής. Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. ΙΙ του ΥΠ.Ε.Π.Θ, Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων ΙΙ. Ανακτήθηκε στις 15-6-19 από https://repository.edulll.gr/edulll/retrieve/2535/790.pdf.
Νάκου, Ει. (2000). Τα παιδιά και η ιστορία. Ιστορική σκέψη, γνώση και ερμηνεία. Αθήνα:
Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Norris, S. P., Ennis, R. H. (1989). Evaluating Critical Thinking. Midwest Publications.
Παναγιωτακόπουλος, Χ., Πιερρακέας, Χ., & Πιντέλας, Π. (2003). Το εκπαιδευτικό λογισμικό και η αξιολόγησή του. Αθήνα: Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Robson, C. (2010). Η έρευνα του πραγματικού κόσμου (Β. Νταλάκου & Κ. Βασιλικού, Μεταφρ., 2η εκδ.). Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg.
Sebba J. (2000). Ιστορία για όλους. Διδακτικές προτάσεις για το μάθημα της ιστορίας στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο. (Μ. Καβαλιέρου, Μεταφρ.). Αθήνα: Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Σοφός, Α., Κώστας, Α., Παράσχου, Β. (2015). On line Εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Ανακτήθηκε στις 16-8-17 από
https://repository.kallipos.gr http://hdl.handle.net/11419/182.
Staker, H., Horn Β. Μ. (2012). Classifying K-12 Blended Learning. Innosight Institute. Ανακτήθηκε στις 13-8-17 από https://eric.ed.gov/?id=ED535180.