Μελέτη Μέσων και Σχέσεων Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση από Απόσταση με τη χρήση των Κοινωνικών Δικτύων

Περίληψη

Η εργασία αυτή περιγράφει τα αποτελέσματα μιας μελέτης των τρόπων, με τους οποίους επικοινωνούν μεταξύ τους οι φοιτητές μιας τάξης, δηλαδή, των σχέσεων επικοινωνίας, που διαμορφώνουν στις αλληλεπιδράσεις τους, και των μέσων επικοινωνίας, που χρησιμοποιούν για τις επαφές τους. Πρόκειται για φοιτητές του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (Ε.Α.Π.), ίδρυμα το οποίο προσφέρει τη δυνατότητα εξ αποστάσεως σπουδών μέσω υπολογιστών και άλλων μέσων επικοινωνίας, παράλληλα με σύντομες, εντατικές συναντήσεις στους χώρους του. Οι σχέσεις επικοινωνίας μεταξύ αυτών των φοιτητών, που μελετήσαμε, είναι τέσσερις: συνεργασίας, κοινωνικοποίησης, ανταλλαγής τεχνικής βοήθειας και συναισθηματικής στήριξης. Επιπλέον, τα μέσα επικοινωνίας, που θεωρήσαμε ότι χρησιμοποίησαν οι φοιτητές είναι κι αυτά τέσσερα: e-mail, IRC, τηλέφωνο και κατά πρόσωπο (face-to-face) επαφές. Το βασικό μεθοδολογικό εργαλείο της μελέτης μας είναι η θεωρία των κοινωνικών δικτύων, με τη βοήθεια της οποίας προσπαθούμε να αναπαραστήσουμε τα (κοινωνικά) δίκτυα, που συνδέουν μεταξύ-τους τους φοιτητές της τάξης, στις διάφορες χρονικές φάσεις, ως προς τις σχέσεις και τα μέσα επικοινωνίας, που αυτοί αναπτύσσουν και χρησιμοποιούν, αντίστοιχα.

Έτσι, έχουμε βρει ότι για την επικοινωνία των φοιτητών χρησιμοποιήθηκαν, πρωταρχικά, σχεδόν εξολοκλήρου το τηλέφωνο και, σε μικρότερο βαθμό, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail). Όμως υπήρχαν ορισμένοι – αλλά λίγοι – φοιτητές, οι οποίοι έκαναν επίσης χρήση των συζητήσεων στο Διαδίκτυο μέσω του IRC. Επιπλέον, η κατά πρόσωπο επικοινωνία, που γινόταν μία φορά το μήνα στο χώρο του Ε.Α.Π., φαίνεται να είχε καταλυτική επίδραση στην ανάπτυξη της κοινωνικοποίησης και της συναισθηματικής στήριξης των φοιτητών. Αναφορικά τώρα με τις σχέσεις επικοινωνίας των φοιτητών, έχουμε βρει ότι οι μελετώμενες τέσσερις σχέσεις παρουσιάζουν μια μάλλον υψηλή ποικιλότητα στις εμφανίσεις τους. Ιδιαίτερα σημαντική, μεταξύ των σχέσεων αυτών, αναδεικνύεται η σχέση της συνεργασίας των φοιτητών έτσι ώστε οι άλλες τρεις σχέσεις (κοινωνικοποίησης, ανταλλαγής τεχνικής βοήθειας και συναισθηματικής στήριξης) να χρειάζεται να οικοδομηθούν πάνω σ’ αυτήν.