Η εξ αποστάσεως διδασκαλία του ελληνικού παραδοσιακού χορού: Θέσεις και αντιθέσεις σε ένα επιμορφωτικό πρόγραμμα δια βίου μάθησης
Δημοσιευμένα:
Ιαν 22, 2022
Λέξεις-κλειδιά:
μορφολογική μέθοδος διδασκαλίας ψηφιακή εθνογραφία «ενσώματη» πρακτική κιναίσθηση κριτικός γραμματισμός κριτική σκέψη
Περίληψη
Το παρόν πόνημα είχε ως αφετηρία την εφαρμογή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στη διδασκαλία του αντικειμένου του ελληνικού παραδοσιακού χορού. Σκοπός της εργασίας ήταν η αποτίμηση ενός εξ αποστάσεως επιμορφωτικού προγράμματος για τη διδασκαλία του ελληνικού παραδοσιακού χορού, βάσει των εμπειριών των συμμετεχόντων, έχοντας ως παράδειγμα το επιμορφωτικό πρόγραμμα «Σύγχρονες προσεγγίσεις και δημιουργικότητα στη διδασκαλία του Ελληνικού Παραδοσιακού Χορού: Μορφολογική Μέθοδος Διδασκαλίας» του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών σε καθηγητές Φυσικής Αγωγής. Η συλλογή, η ανάλυση και η ερμηνεία των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με βάση την εθνογραφική μέθοδο, υπό τους όρους μιας ψηφιακής εθνογραφίας. Διαπιστώθηκε ότι, η διδασκαλία του ελληνικού παραδοσιακού χορού στο πλαίσιο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης αποτελεί αναμφίβολα μια καινοτόμα εκπαιδευτική πρακτική, η οποία όμως θα μπορούσε να τεθεί υπό αμφισβήτηση εξαιτίας της ίδιας της φύσης του διδακτικού αντικειμένου. Ωστόσο, στο υπό μελέτη επιμορφωτικό πρόγραμμα, οι εκπαιδευόμενοι δεν διδάχθηκαν «χορούς», υπό την έννοια της ποσότητας (πλήθος δηλαδή μεμονωμένων χορών), αλλά το πώς να χρησιμοποιούν τη μορφολογική μέθοδο διδασκαλίας του ελληνικού παραδοσιακού χορού στη διδασκαλία χορών. Η συγκεκριμένη μέθοδος, ως εκπαιδευτικό εργαλείο, ταυτίζεται με τις αρχές και τους σκοπούς της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, καθώς κοινός στόχος και των δύο είναι οι εκπαιδευόμενοι να «μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν». Καταληκτικά, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση αφενός θέτει μια σειρά από προκλήσεις, αναδεικνύοντας την ανάγκη για περαιτέρω μελέτη του τρόπου με τον οποίο εμπλέκεται το «χορεύον» σώμα σε μια εκπαιδευτική διαδικασία και, αφετέρου, διαμορφώνει νέες προοπτικές στη διδασκαλία του χορού.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Τεύχος
- Τόμ. 11 Αρ. 3Α (2022)
- Ενότητα
- Άρθρα
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στα πρακτικά του συνεδρίου για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους. Άρθρα που δημοσιεύονται στα πρακτικά διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).
Αναφορές
Αλεξιάς, Γ. (2011). Κοινωνιολογία του Σώματος: Από τον «Άνθρωπο του Νεάντερταλ» στον «Εξολοθρευτή». Αθήνα: Πεδίο.
Αλεξοπούλου, Αι. (2020). Απόψεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης αναφορικά με την επιμόρφωση τους σε θέματα ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης (Πτυχιακή εργασία). Ανακτήθηκε από https://apothesis.eap.gr/handle/repo/47108
Altrichter, H., Posch, P., & Somekh, B. (2001). Οι εκπαιδευτικοί ερευνούν το έργο τους. Μια εισαγωγή στις μεθόδους έρευνας δράσης (μτφ. Μ. Δεληγιάννη). Αθήνα: Μεταίχμιο.
Αλωνιστιώτη, Ε. & Καμολίκη, Μ. (2006). Η πορεία του ελληνικού παραδοσιακού χορού στο πλαίσιο της Φυσικής Αγωγής από το 1909 έως σήμερα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (Αδημοσίευτη πτυχιακή εργασία). Αθήνα: ΤΕΦΑΑ, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ardevol, E. (2012). Methodological crossroads at the intersection of visual and internet research. In S. Pink (ed.), Advances in Visual Methodology (pp. 74-94). Los Angeles: Sage.
Βεργίδης, Δ. (2015). Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στην Ελλάδα ως διάσταση της εκπαιδευτικής πολιτικής. Επιστήμη και Κοινωνία: Επιθεώρηση Πολιτικής και Ηθικής Θεωρίας, 29, 97-126. doi.org/10.12681/sas.871
Γιαγλή, Σ., Γιαγλής, Γ., & Κουτσούμπα, Μ. (2010). Αυτονομία στη μάθηση στο πλαίσιο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Ανοικτή Εκπαίδευση: το περιοδικό για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και την Εκπαιδευτική Τεχνολογία, 6(1), 92-105. doi.org/10.12681/jode.9753
Γκιόσος, Ι. (2020). Πρόλογος του επιστημονικού επιμελητή. Στο Η φιλοσοφία της φυσικής/σωματικής αγωγής. Μια νέα προσέγγιση (σσ. 11-14). Αθήνα: Προπομπός.
Γκιόσος, Ι., & Κουτσούμπα, Μ. (2005). Θεωρητικές προσεγγίσεις στο σχεδιασμό και την ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού στην ΑεξΑΕ. Στο Α. Λιοναράκης (Επιμ.), Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση: Παιδαγωγικές και τεχνολογικές εφαρμογές (σελ. 39-52). Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Γκιόσος, Ι., Μαυροειδής, Η., & Κουτσούμπα, Μ. (2008). Η έρευνα στην από απόσταση εκπαίδευση: Ανασκόπηση και προοπτικές. Open education – The Journal for Open and Distance Education and Educational Technology, 4(1), 49-60. doi.org/10.12681/jode.9724
Denzin, N., & Lincoln, Y. (2005). Handbook of qualitative research. California: Sage Publications. Retrieved from https://psycnet.apa.org/record/2005-07735-001
Δημόπουλος, Κ., Φούντζουλας, Γ., & Χαριτωνίδης, Χ. (2021). Το κινητικό μοτίβο ως εργαλείο οριοθέτησης και κατανόησης του κινητικού «λεξιλογίου» μιας τοπικής χορευτικής παράδοσης. Στο Πρακτικά 2ου Συνεδρίου Αθλητικού Τουρισμού, Χορού και Αναψυχής (ΑΤοΧΑ) (σελ. 19). Κομοτηνή: Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Διαθέσιμο στο https://stourdance.phyed.duth.gr/wp-content/uploads/2021/05/ΤΕΛΙΚΟ-ΠΡΑΚΤΙΚΑ-1ος-ΤΟΜΟΣ-.pdf
Δημόπουλος, Κ., Φούντζουλας, Γ., Χαριτωνίδης, Χ., Καρφής, Β., & Κουτσούμπα, Μ. (2020). Ενδεικτικά παραδείγματα μορφολογικής κατηγοριοποίησης του ελληνικού παραδοσιακού χορού. Υποστηρικτικό υλικό στο επιμορφωτικό πρόγραμμα «Σύγχρονες προσεγγίσεις και δημιουργικότητα στη διδασκαλία του ελληνικού παραδοσιακού χορού: Μορφολογική μέθοδος διδασκαλίας» (σσ. 1-27). Αθήνα: ΚΕΔΙΒΙΜ, ΕΚΠΑ.
Διαμαντής, Κ. (2019). Επιμόρφωση και αξιοποίηση των ψηφιακών μέσων στην ελληνική δευτεροβάθμια εκπαίδευση του 21ου αιώνα: Δυνατότητες και προκλήσεις (Διδακτορική διατριβή). Ανακτήθηκε από http://ikee.lib.auth.gr/record/304304/files/GRI-2019-24198.pdf
Fountzoulas, G., Koutsouba, M., & Nikolaki, E. (2018). Critical literacy and the multiliteracies of dance: a first approach. Journal of Educational and Social Research, 8(3), 69-78. doi:10.2478/jesr-2018-0032
Geertz, C. (2003). Thick description: Toward an interpretive theory of culture. In C. Geertz (ed.), The interpretation of cultures. Selected essays (pp. 1-30). New York: Basic Books. (original work published 1973)
Κανελλόπουλος, Α., Κουτσούμπα, Μ., & Γκιόσος, Ι. (2020). Οπτικοακουστική μάθηση και τηλεδιάσκεψη στην εξΑΕ. Ανοικτή Εκπαίδευση: το περιοδικό για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και την Εκπαιδευτική Τεχνολογία, 16(1), 44-63. doi.org/10.12681/jode.22976
Karkou, V., Bakogianni, S., & Kavakli, E. (2008). Traditional dance, pedagogy and technology: an overview of the WebDANCE project. Research in Dance Education, 8, 163-186. doi.org/10.1080/14647890802087985
Καρφής, Β. (2018). Ελληνικός παραδοσιακός χορός: δομή, μορφή και τυπολογία της ελληνικής παραδοσιακής χορευτικότητας (Διδακτορική διατριβή). Ανακτήθηκε από http://hdl.handle.net/10442/hedi/45783
Κέντρο επιμόρφωσης. (χ.η.). Ανακτήθηκε 5 Σεπτεμβρίου, 2021, από http://www.cce.uoa.gr
Κουτσούμπα, Μ. (2016). Η διδασκαλία του ελληνικού παραδοσιακού χορού: απόψεις και προβληματισμοί. Στο Γ. Παναούρα (επιμ.), Ο Παραδοσιακός Χορός: από τη διδασκαλία στην Παρουσίαση (σσ. 40-53). Λεμεσός: Εργαστήρι Παραδοσιακού Χορού «Αλεξάνδρα» & Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Koutsouba, M. (2021). Dance and the politics of knowledge or politics and the knowledge of dance? Looking at politics through the teaching of dance. In V. Apjok, K. Povedak, V. Szonyi, & S. Varga (eds.), Proceedings of the 30th Symposium of the International Council for Traditional Music (ICTM) Study Group on Ethnochoreology (pp. 39-50). Szeged: ICTM Study Group on Ethnochoreology and Hungarian Association for Ethnochoreology.
Koutsouba, M. (in press). Transmission of dancing bodies in a digital world: Is Cartesian dualism back? In Proceedings of the 31st Symposium of the International Council for Traditional Music (ICTM) Study Group on Ethnochoreology. Klaipėda: ICTM Study Group on Ethnochoreology, Department of Ethnomusicology, Lithuanian Academy of Music and Theatre in partnership with Klaipėda University, The Council for the Safeguarding of Ethnic Culture, The Klaipėda Ethnic Culture Center and The Lithuanian Ethnic Culture Society.
Λιοναράκης, Α. (2001). Ανοικτή και εξ αποστάσεως πολυμορφική εκπαίδευση: Προβληματισμοί για μια ποιοτική προσέγγιση σχεδιασμού διδακτικού υλικού. Στο Α. Λιοναράκης (Επιμ.), Απόψεις και προβληματισμοί για την ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση (σελ. 1-15). Αθήνα: Προπομπός.
Λιοναράκης, Α. (2005). Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση και διαδικασίες μάθησης. Στο Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση - Παιδαγωγικές και τεχνολογικές εφαρμογές (σελ. 13-39). Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Lionarakis, A. (2003). A preliminary framework for a theory of Open and Distance Learning – the evolution of its complexity. In A. Szucs & E. Wagner (Eds.), The Quality Dialogue, Integrating Quality Cultures in Flexible, Distance and eLearning, Proceedings of the 2003 EDEN Annual Conference (pp. 42-47). Rhodes: EDEN
Μαλέτσκος, Α., & Μαστρογιάννης, Α. (2013). Η επιμόρφωση ως μέσο εξέλιξης και επαγγελματικής αναβάθμισης εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης: Αντιλήψεις, απόψεις και προτιμήσεις τους. Εκπαιδευτικός κύκλος, 1(2), 111-121.
Mills, G., Gay, L., & Airasian, P. (2012). Educational research: competencies for analysis and application (10th edition). New York: Pearson Education Inc. (original work published 1976)
Μουζάκης, Χ. (2006). Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση στην εκπαίδευση ενηλίκων – Παραδείγματα και περιπτώσεις εφαρμογής. Αθήνα: Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων (ΙΔΕΚΕ).
Μπαγάκης, Γ. (επιμ.) (2005). Επιμόρφωση και επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού. Αθήνα: Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Νικολακάκη, Μ. (2003). Διερεύνηση των προϋποθέσεων για μια αποτελεσματική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θέματών. 8, 5-19. Αθήνα: Εκδόσεις Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.
Νικολάκη, Ε., Φούντζουλας, Γ., Βενετσάνου, Φ., Λυκεσάς, Γ., & Κουτσούμπα, Μ. (2021). Διδακτικές μέθοδοι και προσεγγίσεις στον ελληνικό παραδοσιακό χορό: Ανασκοπική μελέτη. Κινησιολογία: Ανθρωπιστική κατεύθυνση, 8(1), 22-41. Ανακτήθηκε από http://kinisiologia.phed.uoa.gr/fileadmin/kinisiologia.phed.uoa.gr/uploads/Nikolaki_8_1__22_41.pdf
Nikolaki, E., & Koutsouba, M. (2012). Support and promotion of self-regulated learning through the educational material at the Hellenic Open University. Turkish Online Journal of Distance Education, 13(3), 226-238. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/tojde/issue/16901/176186
Pink, S., Horst, H., Postill, J., Hjorth, L., Lewis, T., & Tacchi, J. (eds.) (2015). Digital ethnography: Principles and practice. London: Sage.
Πρόγραμμα επιμόρφωσης. (χ.η.). Ανακτήθηκε 10 Σεπτεμβρίου, 2021, από https://ekpa-lifelonglearning.gr/dance/
Ράιου, Σ., & Γιαννακούλη, Φ. (2021). Ελληνικός παραδοσιακός χορός και ΤΠΕ: Η περίπτωση της εκπομπής "Το Αλάτι της γης" (Πτυχιακή εργασία). Ανακτήθηκε από https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2955912
Συντιχάκη, Α. (2018). Διδασκαλία ελληνικού παραδοσιακού χορού με τη μέθοδο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σε αρχάριους ενήλικες. Το παράδειγμα Κρητικών χορών (Μεταπτυχιακή διατριβή). Ρέθυμνο: Πανεπιστήμιο Κρήτης Ανακτήθηκε από https://edivea.a2hosted.com/repo/sites/default/files/webform/ypoboli_diplomatikis_ergasias/38/syntichaki.pdf
Συντιχάκη, Α., Φούντζουλας, Γ., Μανούχου, Ε., & Κουτσούμπα, Μ. (2019). Δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού ασύγχρονης εξ αποστάσεως πολυμορφικής εκπαίδευσης για τη διδασκαλία ελληνικού παραδοσιακού χορού σε αρχάριους ενήλικες. Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, 10, 214-226. doi.org/10.12681/icodl.2341
Thomas, J. R., & Nelson, J. K. (2003). Μέθοδοι έρευνας στη φυσική δραστηριότητα. (μτφ. Κ. Καρτερολιώτης). Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης.
Tsiatsos, T., Stavridou, E., Douka, S., & Sofianidis, G. (2010). Exploiting annotated video to support dance education. In Proceedings of Sixth Advanced International Conference on Telecommunications (pp.100-105). Barcelona: Institute of Electrical and Electronics Engineers. doi.org/10.1109/AICT.2010.59
Τυροβολά, Β. (1994). Ο χορός «στα τρία» στην Ελλάδα. Δομική-μορφολογική και τυπολογική προσέγγιση (Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή). Αθήνα: Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Φιλοσοφική Σχολή, ΕΚΠΑ.
Τυροβολά, Β. (2001). Ο ελληνικός χορός. Μια διαφορετική προσέγγιση. Αθήνα: Gutenberg.
Tυροβολά, Β. (2010). Φορμαλισμός και μορφολογία. Η εννοιολογική οπτική και η μεθοδολογική χρήση τους στην προσέγγιση και την ανάλυση της μορφής του χορού. Στο Η. Δήμας, Β. Τυροβολά, & Μ. Κουτσούμπα (επιμ.), Ελληνικός Παραδοσιακός Χορός. Θεωρήσεις για το λόγο, τη γραφή και τη διδασκαλία του (σσ. 127-178 ). Αθήνα: Ιδίων.
Τυροβολά, Β., & Κουτσούμπα, Μ. (2006). Μορφολογική μέθοδος διδασκαλίας του ελληνικού παραδοσιακού χορού: Το παράδειγμα των ποντιακών χορών. Μουσική σε Πρώτη Βαθμίδα, 1, 19-32.
Φούντζουλας, Γ., Δημόπουλος, Κ., Χαριτωνίδης, Χ., Καρφής, Β. & Κουτσούμπα, Μ. (2020). Σύγχρονες προσεγγίσεις και δημιουργικότητα στη διδασκαλία του ελληνικού παραδοσιακού χορού: Μορφολογική μέθοδος διδασκαλίας. Οδηγός Μελέτης στο επιμορφωτικό πρόγραμμα «Σύγχρονες προσεγγίσεις και δημιουργικότητα στη διδασκαλία του ελληνικού παραδοσιακού χορού: Μορφολογική μέθοδος διδασκαλίας» (σσ. 1-29). Αθήνα: ΚΕΔΙΒΙΜ ΕΚΠΑ.
Φούντζουλας, Γ., Νικολάκη, Ε., Κουτσούμπα, Μ., & Τυροβολά, Β. (2021). Η μορφολογική μέθοδος διδασκαλίας του ελληνικού παραδοσιακού χορού ως μέσο ανάπτυξης των δεξιοτήτων της κριτικής σκέψης. Culture - Journal of Culture in Tourism, Αrt and Education, 1(1), 110-121. Ανακτήθηκε από https://journalculture.weebly.com/uploads/1/3/5/3/135316421/culture_-_journal_of_culture_in_tourism_Αrt_and_education_-_vol.1_.pdf
