Η σχολική εξ αποστάσεως εκπαίδευση ως μοχλός επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών / Distance school education as a lever for teachers' professional development
Δημοσιευμένα:
Jan 22, 2022
Λέξεις-κλειδιά:
επαγγελματική ανάπτυξη σχολική εξ αποστάσεως εκπαίδευση τηλεκπαίδευση ΤΠΕ professional development school distance education tele-education ICT
Περίληψη
Την άνοιξη του 2020, λόγω της πανδημίας Covid-19, εισήχθη στην Ελλάδα η σχολική εξ αποστάσεως διδασκαλία, μετασχηματίζοντας συνολικά την εκπαίδευση και αναδεικνύοντας νέες απαιτήσεις και ρόλους για τους εκπαιδευτικούς. Η παρούσα ποσοτική έρευνα, η οποία εκπονήθηκε τον Μάρτιο του 2021, μελετά την υλοποίηση της τηλεκπαίδευσης, μέσα από τις απαντήσεις 180 διδασκόντων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Από τη σύγκριση των δεξιοτήτων και πρακτικών τους, τόσο μεταξύ των περιόδων 2019-20 και 2020-21, όσο και συνολικά, πριν και μετά την εξ αποστάσεως διδασκαλία, αποκαλύπτεται η ετοιμότητα ανταπόκρισής τους στις προκλήσεις του επαγγέλματος και αναγνωρίζεται η θετική επίδραση της όλης διαδικασίας στην επαγγελματική τους ανάπτυξη, δεδομένων των εμποδίων που κατόρθωσαν να υπερβούν, ενώ αναδεικνύεται η σαφής πρόθεση ορισμένων να μεταβούν σε νέα σχήματα διδασκαλίας και επαγγελματικών πρακτικών. Σημείο – κλειδί για την εξαγωγή των συμπερασμάτων αποτελούν οι ιδιάζουσες ψυχολογικές συνθήκες που δημιούργησε η υγειονομική κρίση, κάτω από τις οποίες εργάστηκαν εκπαιδευτικοί και μαθητές.
In the spring of 2020, due to the Covid-19 pandemic, distance learning was introduced in Greece, completely transforming education, and highlighting new needs and roles for teachers. The present quantitative research, conducted in March 2021, studies the implementation of e-learning through the responses of 180 teachers in secondary education. The comparison of their skills and practices, both between 2019-20 and 2020-21, as well as overall, before and after distance learning, reveals their readiness to meet the challenges of their profession and recognizes the positive impact of the whole process in their professional development, given the obstacles they have managed to overcome, while highlighting the clear intention of some to move to new forms and professional practices of teaching. Key point for interpreting the conclusions are the psychological conditions, caused by the health crisis, under which teachers and students worked.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Τεύχος
- Τόμ. 11 Αρ. 6Α (2022)
- Ενότητα
- Άρθρα
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στα πρακτικά του συνεδρίου για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους. Άρθρα που δημοσιεύονται στα πρακτικά διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).
Αναφορές
Αθανασίου, Α. (2018). Αντιλήψεις των εκπαιδευτικών ως προς την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στη διδακτική διαδικασία. 8o Πανελλήνιο συνέδριο επιστημών εκπαίδευσης, 8, 8-20. Αθήνα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Αθανάτου, Μ. & Υφαντόπουλος, Ν. (2021). Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση κατά την περίοδο της πανδημίας COVID-19 και οι απόψεις των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. 1ο διεθνές εκπαιδευτικό διαδικτυακό συνέδριο, 401-413. Ηλεκτρονική έκδοση: ΕΚΤ.
Αναστασιάδης, Π. (2020). Η σχολική εξ αποστάσεως εκπαίδευση στην εποχή του Covid-19: το παράδειγμα της Ελλάδας και η πρόκληση της μετάβασης στο «ανοιχτό σχολείο της διερευνητικής μάθησης, της συνεργατικής δημιουργικότητας και της κοινωνικής αλληλεγγύης». Ανοικτή εκπαίδευση, 16(2), 20-48.
Ali, W. & Kaur, M. (2020). Educational challenges amidst Covid-19 pandemic. Asia Pacific Institute of advanced research (APJCECT), 6(2), 40-57.
Arroio, A. (2020). The value of education in the context of Covid-19 pandemic. Problems of education in the 21st century, 78(3), 309-313. DOI: 10.33225/pec/20.78.309
Βασάλα, Π. (2005). Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση: Παιδαγωγικές και τεχνολογικές εφαρμογές. Στο Α Λιοναράκης (Επιμ.), Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση: θεσμοί και λειτουργίες, 53-78. Πάτρα: ΕΑΠ.
Βασιλόπουλος, Χ. (2018). Η επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού ως μοχλός αποτελεσματικής διαχείρισης της σχολικής τάξης. Επιστήμες Αγωγής, 2018(3), 68-81.
Barbour, M. (2013). The landscape of K-12 online learning: Examining what is known. In M. G. Moore (Ed.), Handbook of distance education (3rd ed.), 574-593. New York: Routledge.
Barbour, M. & Reeves, T. (2009). The reality of virtual schools: A review of the literature. Computers and education, 52(2), 402-416.
Brady, L. (2009) ‘Shakespeare Reloaded’: teacher professional development within a collaborative learning community. Teacher development, 13(4), 335-348. DOI:10.1080/13664530903578215
Γιασιράνης, Σ. & Σοφός, Α. (2021). Η αποτίμηση από την πλευρά των εκπαιδευτικών της αξιοποίησης της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης εν μέσω πανδημίας: Στάσεις, προβλήματα και προοπτικές. 1ο διεθνές εκπαιδευτικό διαδικτυακό συνέδριο, 136-144. Ηλεκτρονική έκδοση: ΕΚΤ.
Γκάτζουλας, Ν. & Μανούσου, Ε. (2015). Εξ αποστάσεως επιμόρφωση, επαγγελματική ανάπτυξη και επαγγελματική ικανοποίηση. Ανοικτή εκπαίδευση, 11(1), 72-87.
Γρίβας, Κ. (2020). Οι ανάγκες των εκπαιδευτικών για επιμορφωτικές δράσεις στη διάρκεια της επείγουσας εξ αποστάσεως διδασκαλίας κατά την περίοδο της πανδημίας Covid-19. Επιστημονική επετηρίδα εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Κορινθίας, 8,18-25.
Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2008). Μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Commission of the European Communities (1995). White paper on education and training. Brussels: European Commission.
Day, C. (2003). Η εξέλιξη των εκπαιδευτικών: Οι προκλήσεις της διαβίου μάθησης (Μετ. Α. Βακάκη). Αθήνα: Τυπωθήτω – Γιώργος Δαρδανός.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2015). Η διασφάλιση της ποιότητας στην εκπαίδευση: πολιτικές και προσεγγίσεις για την αξιολόγηση των σχολείων στην Ευρώπη. Έκθεση δικτύου Ευρυδίκη. Λουξεμβούργο: Γραφείο Δημοσιεύσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ellis, V., Steadman, S. & Mao, Q. (2020). Come to a screeching halt: Can change in teacher education during the COVID-19 pandemic be seen as innovation? European journal of teacher education. DOI:10.1080/02619768.2020.1821186
Evans, L. (2008) Professionalism, professionality and the development of education professionals. British journal of educational studies, 56(1), 20–38. DOI:10.1111/j.1467-8527.2007.00392.x
Fragaki, M. & Lionarakis, A. (2011). Education for liberation: a transformative polymorphic model for ICT integration in education. In G. Kurubacak & T. Volkan Yuzer (Eds.), Handbook of research on transformative online education and liberation. Models for social equality, 198-231. Pennsylvania: IGI Global. DOI: 10.4018/978-1-60960-046-4.ch011
Fullan, M. (2005). The new meaning of educational change (3rd ed.). New York: Teachers College Press.
Fullan, M. (2014). The principal. Three ways to maximizing impact. San Francisco: Jossey-Bass.
Ζώρζος, Μ., Μανίκαρος, Ν. & Αυγερινός, Ε. (2021). H προσαρμογή των εκπαιδευτικών στην νέα πραγματικότητα: Χρήση εργαλείων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. 1ο διεθνές διαδικτυακό εκπαιδευτικό συνέδριο, 268-276. Ηλεκτρονική έκδοση: ΕΚΤ.
Glatthorn, A. (1995) Teacher development. In L. Anderson (Ed.), International encyclopedia of teaching and teacher education (2nd edition). London: Pergamon Press.
Griffin, C., Dana, N., Pape, S., Algina, J., Bae, J., Prosser, S., & League, M. (2017). Prime online: exploring teacher professional development for creating inclusive elementary mathematics classrooms. Teacher education and special education: the journal of the teacher education division of the council for exceptional children, 41(2), 121–139. DOI:10.1177/0888406417740702
Hargreaves, A., & Goodson, I. (1996). Teachers’ professional lives. London: Farmer Press.
Hassan, U. & Akbar, R. (2020). Technological literacy: teachers’ progressive approach used for 21st century students’ academic success in vibrant environment. Problems of education in the 21st century, 78(5), 734-753.
Hill, C., Rosehart, P., Helene, J. & Sadhra, S. (2020): What kind of educator does the world need today? Reimagining teacher education in post-pandemic Canada. Journal of education for teaching. DOI: 10.1080/02607476.2020.1797439
Hodges, C., Moore, S., Lockee, B., Trust, T., & Bond, A. (2020). The difference between emergency remote teaching and online learning. Educause review, 27, 1-12.
Holmberg, B. (2002). Εκπαίδευση εξ αποστάσεως. Θεωρία και πράξη. Αθήνα: Έλλην.
Θεοδωρίτση, Δ. & Καλογρίδη, Σ. (2020). Η επιμόρφωση ως παράγοντας επαγγελματικής και προσωπικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών: Η περίπτωση του μείζονος προγράμματος επιμόρφωσης. Ανοικτή εκπαίδευση, 16(2), 110-127.
Κασιμάτη, Κ. & Μπάρτσα, Μ. (2019). Διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών σχετικά με την επιμόρφωση και τον ρόλο της στην επαγγελματική τους ανάπτυξη. Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 36, 55-76. Αθήνα: Εκδόσεις Διάδραση.
Κελενίδου, Π., Αντωνίου, Π. & Παπαδάκης, Σ. (2017). Η εξ αποστάσεως σχολική εκπαίδευση. Συστηματική ανασκόπηση της ελληνικής και διεθνούς βιβλιογραφίας. Διεθνές συνέδριο για την ανοικτή & εξ αποστάσεως εκπαίδευση, 9(2Α), 168-184.
Κονιδάρη, Ε. (2005). Νέες Τεχνολογίες στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση: στάσεις και πεποιθήσεις των Ελλήνων εκπαιδευτικών απέναντι στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Σύγχρονη Εκπαίδευση, 25(141), 143-155.
Κοντογεωργάκου, Β. (2021). Μαθήματα αρχαίας ιστορίας με τη μεθοδολογία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Ανοικτή εκπαίδευση, 17(1), 138-149.
Κούλης, Α. & Μπαγάκης, Γ. (2018). Επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών στην Ελλάδα και στις χώρες του TALIS 2013. 11ο πανελλήνιο συνέδριο της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος, τόμ. Β, 377-386. Πάτρα: ΠΕΕ - ΠΤΔΕ Πανεπιστήμιο Πατρών.
Κρητικός, Γ., Κώστας, Α., Κοντάκος, Α., Καλαβάνης, Φ. & Βιτσιλάκη, Χ. (2021). Ο/Η Εκπαιδευτικός κατά τη μετάβαση της σχολικής μονάδας στην επείγουσα διαδικτυακή εκπαίδευση: Αναστοχασμοί στο πλαίσιο ταχύρρυθμης επιμόρφωσης από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. 1ο διεθνές διαδικτυακό εκπαιδευτικό συνέδριο, 553-565. Ηλεκτρονική έκδοση: EKT.
Keegan, D. (2000). Οι βασικές αρχές της ανοικτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Λιακοπούλου, Ε. & Σταυροπούλου, Ε. (2021). Εξ αποστάσεως εκπαίδευση στο ελληνικό σχολείο κατά την περίοδο του covid-19: προβληματισμοί, δυσκολίες και αναληφθείσες ενέργειες αντιμετώπισής τους. 1ο διεθνές διαδικτυακό εκπαιδευτικό συνέδριο, 331-341. Ηλεκτρονική έκδοση: EKT.
Λιοναράκης, Α. (2001). Απόψεις και προβληματισμοί για την ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Αθήνα: Προπομπός.
LaVelle, L., Newman, S., Montgomery, C. & Hyatt, D. (2020): Initial teacher education in England and the Covid-19 pandemic: challenges and opportunities, Journal of education for teaching. DOI: 10.1080/02607476.2020.1803051
Μίμινου, Α. & Σπανακά, Α. (2013). Σχολική εξ αποστάσεως εκπαίδευση: Καταγραφή και συζήτηση μίας βιβλιογραφικής επισκόπησης. Διεθνές συνέδριο για την ανοικτή & εξ αποστάσεως εκπαίδευση, 7(2Α), 78-90.
Μάνεση, Σ. (2016). Απόψεις εκπαιδευτικών προσχολικής αγωγής για την αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση. Έρκυνα, 8, 5-18.
Μαυρογιώργος, Γ. (1999). Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και επιμορφωτική πολιτική στην Ελλάδα. Στο Α. Αθανασούλα – Ρέππα, Σ. Ανθοπούλου, Σ. Κατσουλάκης & Γ. Μαυρογιώργος (Επιμ.), Διοίκηση εκπαιδευτικών μονάδων, 93-135. Πάτρα: ΕΑΠ.
Μαυρογιώργος, Γ. (2008). Η εκπαιδευτική μονάδα ως φορέας διαμόρφωσης και άσκησης εκπαιδευτικής πολιτικής. Στο A. Αθανασούλα – Ρέππα, Μ. Κουτούζης, Γ. Μαυρογιώργος, Β. Νιτσόπουλος & Δ. Χαλκιώτης (Επιμ.), Εκπαιδευτική διοίκηση και πολιτική (2η έκδοση), 119-164. Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Μπακιρτζή, Ι. (2021). Κλείσιμο σχολείων. Και τώρα τι; Μια διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών για τη σύγχρονη και ασύγχρονη εκπαίδευση. 1ο διεθνές εκπαιδευτικό διαδικτυακό συνέδριο, 324-331. Ηλεκτρονική έκδοση: ΕΚΤ.
Νικολάκη, Ε. & Κουτσούμπα, Μ. (2013). Η αυτο-ρυθμιζόμενη μάθηση στην εξΑΕ. Ανοικτή εκπαίδευση, 9(1), 19-31.
Ξωχέλλης, Π. (2005). Οι εκπαιδευτικοί στον σύγχρονο κόσμο. Ο ρόλος και το επαγγελματικό προφίλ σήμερα, η εκπαίδευση και η αποτίμηση του έργου του. Αθήνα: Τυπωθήτω.
Παπαδόπουλος, Ι. (2013). Εργασιακή ικανοποίηση και η ασκούμενη μορφή ηγεσίας στις σχολικές μονάδες. Εκπ@ιδευτικός κύκλος, 3(1), 37-59.
Παπαναούμ, Ζ. (2003). Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού: θεωρητική και εμπειρική προσέγγιση. Αθήνα: Τυπωθήτω.
Παπαναούμ, Ζ. (2014). Υποστηρίζοντας την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών: αρχές και πρακτικές της επιμόρφωσης. Στο Ζ. Παπαναούμ & Μ. Λιακοπούλου (Επιμ.), Υποστηρίζοντας την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών, 13-20.
Παπανικολάου, Κ. & Μανούσου, Ε. (2019). Συμπληρωματική εξ αποστάσεως εκπαίδευση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Μία έρευνα δράσης για την αναπλήρωση των μαθημάτων για τους μαθητές που απουσιάζουν περιστασιακά από το σχολείο. Ανοικτή εκπαίδευση, 15(1), 184-201.
Παπαοικονόμου, Α. (2015). Η επαγγελματική εξέλιξη του Έλληνα εκπαιδευτικού: Εμπειρική προσέγγιση. Εκπ@ιδευτικός κύκλος, 3(1), 47-59.
Παπαοικονόμου, Α. (2017). Η επαγγελματική ικανοποίηση (job satisfaction) του εκπαιδευτικού ως παράγοντας συγκρότησης του εαυτού: εμπειρική προσέγγιση. Εκπ@ιδευτικός κύκλος, 5(1), 143-157.
Παράσχου, Β., Σπύρου, Σ., Σοφός, Α., Φούζας, Γ., Ρουσάκη, Φ. & Γιασιράνης, Σ. (2021). Καταγραφή επιμορφωτικών αναγκών εκπαιδευτικών την περίοδο του covid-19. 1ο διεθνές διαδικτυακό εκπαιδευτικό συνέδριο, 462-471. Ηλεκτρονική έκδοση: ΕΚΤ.
Πατσιάδου, Μ. (2020). Οι αντιλήψεις των Eλλήνων εκπαιδευτικών σχετικά με την εκπαιδευτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του ΟΟΣΑ και της ΟΥΝΕΣΚΟ. International journal of educational innovation, 2(4), 62-73.
Raikou, N., Konstantopoulou, G., & Lavidas, K. (2021). The psychological impact of the COVID-19 pandemic on Greek teachers and the emerging challenges for their professional development. Ανοικτή εκπαίδευση, 17(1), 6-18.
Σουτόπουλος, Ν. & Γεωργίτσης, Ν. (2021). Στάσεις, αντιλήψεις και ψηφιακές δεξιότητες εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Ν. Πρέβεζας για την ΕξΑΕ κατά την έκτακτη περίσταση Μαρτίου-Μαΐου 2020 λήψης μέτρων πρόληψης του ΥΠΑΙΘ κατά του Covid-19. 1ο διεθνές εκπαιδευτικό συνέδριο, 145-153. Ηλεκτρονική έκδοση: ΕΚΤ.
Σοφού, Ε. & Διερωνίτου, Ε. (2015). Επιμόρφωση και επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών μέσα από τις διαδικασίες και τις πρακτικές της αυτοαξιολόγησης του σχολείου: Μελέτη περίπτωσης. Εκπ@ιδευτικός κύκλος, 3(1), 61-82.
Σταχτέας, Χ. & Σταχτέας, Φ. (2020). Ιχνηλάτηση των απόψεων των καθηγητών για την τηλεκπαίδευση στην αρχή της πανδημίας. Επιστήμες Αγωγής, 2020(2), 173-194.
Σχορετσανίτου, Π. & Βεκύρη, Ι. (2010). Ένταξη των ΤΠΕ στην εκπαίδευση: παράγοντες πρόβλεψης της εκπαιδευτικής χρήσης. 7ο πανελλήνιο συνέδριο με διεθνή συμμετοχή, Οι ΤΠΕ στην εκπαίδευση, ΙΙ, 617-624.
Τάσση, Ό. (2014). Οι σχέσεις των εκπαιδευτικών με τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνιών στο σχολείο. Έρκυνα, 1, 200-215.
Τσιτλακίδου, Ε. & Μανούσου, Ε. (2013). Ο ρόλος του διδάσκοντα στην υποστήριξη της αυτονομίας στην εξ αποστάσεως μαθησιακή διαδικασία. Ανοικτή εκπαίδευση, 9(1), 47-61.
Trust, T. (2017). Preparing future teachers to redefine learning with technology. Journal of digital learning in teacher education, 33(2), 44-45. DOI: 10.1080/21532974.2017.1281654
Trust, T. & Whalen, J. (2020). Should teachers be trained in emergency remote teaching? Lessons learned from the COVID-19 Pandemic. Journal of technology and teacher education, 28(2), 189-199.
Van der Spoel, I., Noroozi, O., Schuurink, E. & Van Ginkel, S. (2020): Teachers’ online teaching expectations and experiences during the Covid19-pandemic in the Netherlands. European journal of teacher education. DOI:10.1080/02619768.2020.1821185
Webb, P. (2002). Teacher power: the exercise of professional autonomy in an era of strict accountability, Teacher development, 6(1), 47-62.
Φωτοπούλου, Β. & Υφαντή, Α. (2014). Θέσεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για τον επαγγελματισμό, την επαγγελματική ανάπτυξη και την επαγγελματική ταυτότητα: μια εμπειρική μελέτη. Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 57, 81-99.
Χαλικιάς, Μ., Λάλου, Π. & Μανωλέσου, Α. (2015). Μεθοδολογία έρευνας και εισαγωγή στη στατιστική ανάλυση δεδομένων με το IBM SPSS STATISTICS. Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.
