Εκπαιδευτικές ταινίες μικρού μήκους – παραγωγή κι αξιοποίηση


Δημοσιευμένα: Dec 21, 2017
Λέξεις-κλειδιά:
νέα μέσα εκπαιδευτικές ταινίες μικρού μήκους
Σπύρος Πέτρου Σπύρου
Αλιβίζος (Λοΐζος) Σοφός
Περίληψη

Η αλματώδης τεχνολογική ανάπτυξη και τα επιτεύγματά της εισέβαλλαν σε όλους τους τομείς κι εκφάνσεις της σύγχρονης ζωής φέρνοντας αλλαγές στην καθημερινότητα του σύγχρονου ανθρώπου. Ένας τομέας της ζωής μας είναι η εκπαίδευση, η οποία δεν έμεινε ανεπηρέαστη από τα τεχνολογικά επιτεύγματα. Στις μέρες μας, τα παιδιά από την αρχή της ζωής τους έρχονται σε επαφή με ποικίλα οπτικοακουστικά μέσα (τηλεόραση, ραδιόφωνο, τάμπλετ, ηλ. υπολογιστές, ταινίες κ.ά.). Μεγαλώνουν, μαθαίνουν και διδάσκονται με αυτά. Ένα από τα οπτικοακουστικά μέσα, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν επιτυχώς στην εκπαίδευση είναι οι ταινίες μικρού μήκους. Οι ταινίες μικρού μήκους και η αξιοποίησή τους στην εκπαίδευση εμπερικλείουν πολλές και σημαντικές προϋποθέσεις, ώστε μαθητές/τριες κι εκπαιδευτικοί να είναι συμμέτοχοι σε επιτυχημένες διδασκαλίες, στις οποίες θα αναφερθούμε εκτενώς στη συνέχεια. Η συγκεκριμένη εισήγηση περιλαμβάνει σύντομη ιστορική αναδρομή για τα παιδαγωγικά μέσα στην εκπαίδευση με σκοπό την ανάδειξη της σημαντικότητας και της ιστορικότητας τους. Σκιαγραφούνται προσεγγίσεις της εκπαιδευτικής αξιοποίησης των ψηφιακών μέσων, ενώ έχοντας ως σημείο αναφοράς την προσέγγιση οικολογίας των μέσων και της πραξιοκεντρικής διδακτικής, παρουσιάζονται τα βασικά βήματα για την ενεργή εμπλοκή των μαθητών/τριών στην παραγωγή ταινιών. Έπειτα, γίνεται μία αναφορά στην παραγωγή κι αξιοποίηση βίντεο/ταινίας στην εκπαιδευτική διαδικασία, στα είδη εκπαιδευτικών βίντεο/ταινιών και στα ψηφιακά εργαλεία παραγωγής βίντεο/ταινιών – video editors. Ακολούθως, γίνεται μία εκτενής αναφορά στις ταινίες μικρού μήκους με ιδιαίτερη έμφαση στις εκπαιδευτικές ταινίες μικρού μήκους, στους τρόπους αξιοποίησης τους στην εκπαιδευτική διαδικασία και σε πέντε βασικές ενέργειες του εκπαιδευτικού για την αξιοποίηση τους στη διδασκαλία.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Τμήμα Β
Βιογραφικά Συγγραφέων
Σπύρος Πέτρου Σπύρου, Πανεπιστήμιο Αιγαίου

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ:

2005 – 2009: Πτυχίο από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου – Ρόδος με βαθμό 8,89 (Άριστα).

2009 – 2011: Μεταπτυχιακό «ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ» από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου – Ρόδος με βαθμό 9,19 (Άριστα).

ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ:

1 Σεπτεμβρίου 2009 έως και σήμερα: Δάσκαλος στο Ιδιωτικό Δημοτικό Σχολείο των Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων Ρόδου «Πυθαγόρας» (Κολλέγιο Ρόδου), έγγραφη βεβαίωση 54/13.01.2011 του 1ου Γρ. Διεύθυνσης Δωδεκανήσου.

2009 -2015: Υπεύθυνος σχεδιασμού και οργάνωσης του καλοκαιρινού προγράμματος «Summer Camp» των Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων Ρόδου «Πυθαγόρας» (Κολλέγιο Ρόδου).

2012 – 2013: Υπεύθυνος σχεδιασμού κι οργάνωσης εργαστηρίου με τρισδιάστατες παιδικές κατασκευές, πειράματα φυσικής και δραστηριότητες δημιουργικής γραφής με την ονομασία «Γραφοδημιουργικές Παραμυθοκαταστάσεις» στην Γκαλερί «Έμμονη Ιδέα».

2013 – 2015: Υπεύθυνος σχεδιασμού κι οργάνωσης εργαστηρίου με τρισδιάστατες παιδικές κατασκευές, πειράματα φυσικής και δραστηριότητες δημιουργικής γραφής, με την ονομασία «CR project» στα Ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια Ρόδου «Πυθαγόρας» (Κολλέγιο Ρόδου).

2013 - 2014: Συμμετοχή στο πρόγραμμα ψηφιοποίησης των επίσημων σχολικών εγχειρίδιων του Δημοτικού και του Γυμνασίου σε μορφή iBooks για τις κινητές υπολογιστικές συσκευές iPad. Το πρόγραμμα αποτέλεσε μια συνεργασία της Ανώνυμης Εταιρείας Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών «iSquare» και του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.

2014 έως και σήμερα: Συμμετοχή ως reviewer στην εκπαιδευτική διαδικτυακή πλατφόρμα http://www.edupad.gr/. Αυτή η εκπαιδευτική πλατφόρμα έχει ως σκοπό την παρουσίαση και τη συγκέντρωση εκπαιδευτικών εφαρμογών για τo iPad, ώστε ένας εκπαιδευτικός να μπορεί εύκολα να εντοπίσει την κατάλληλη εφαρμογή για να την εφαρμόσει στη μαθησιακή διαδικασία.

 

2014 – 2016: Υπεύθυνος σχεδιασμού κι οργάνωσης ψηφιακού εργαστηριού με την ονομασία «iLabs», στα Ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια Ρόδου «Πυθαγόρας» (Κολλέγιο Ρόδου), με σκοπό τη διδασκαλία κι εκμάθηση προγραμμάτων και εφαρμογών των υπολογιστών iMac και των κινητών υπολογιστικών συσκευών iPad.

1 Ιουνίου 2014 έως και σήμερα: Διευθυντής στο Ιδιωτικό Δημοτικό Σχολείο των Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων Ρόδου «Πυθαγόρας» (Κολλέγιο Ρόδου), έγγραφη βεβαίωση 54/13.01.2011 του 1ου Γρ. Διεύθυνσης Δωδεκανήσου.

2015 έως και σήμερα: Υπεύθυνος σχεδιασμού κι οργάνωσης παιδικού εργαστηρίου τρισδιάστατων κατασκευών με τουβλάκια «Lego» μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο της «Lego Education». Το εργαστήριο ονομάζεται «iLego».

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

20 Ιουλίου 2013: Δημοσίευση άρθρου στην εφημερίδα «Πρόοδος» με τίτλο «Το κυπριακό ζήτημα και η εισβολή – Μια διδακτική προσέγγιση ως ιστορικό παιδαγωγικό οδοιπορικό»

16 Μαρτίου 2014: Εισηγητής στην εκπαιδευτική/επιμορφωτική ημερίδα με θέμα: «Τάξη του Μέλλοντος: Το iPad στην Εκπαίδευση». Θέμα εισήγησης: «ΓΙΑΤΙ το iPad στην Εκπαίδευση – Επίδειξη χρήσης στην τάξη». Η ημερίδα διοργανώθηκε από τα Ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια «Πυθαγόρας» (Κολλέγιο Ρόδου) σε συνεργασία με το «Εργαστήριο Ψυχολογίας, Παιδαγωγικών Ερευνών και Μέσων στην Εκπαίδευση του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου.  

22 Ιουλίου 2014: Δημοσίευση άρθρου στην εφημερίδα «Πρόοδος» με τίτλο «20 Ιουλίου 1974 – 20 Ιουλίου 2014: 40 χρόνια μετά… - Το κυπριακό ζήτημα, μία διδακτική προσέγγιση».

16 Νοεμβρίου 2014: Τρίωρη διάλεξη με τίτλο «Δημιουργία ψηφιακών – διαδραστικών βιβλίων για την εκπαιδευτική διαδικασία με τη χρήση των προγραμμάτων «Preview», «iPhoto», «iMovie» και «iBook Author» του iMac, στο πλαίσιο του μαθήματος «Παιδαγωγική και Παιδαγωγική των Μέσων» του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Επιστήμες της Αγωγής - Εκπαίδευση με χρήση Νέων τεχνολογιών» του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Ιανουάριος 2015: Δημοσίευση άρθρου με τίτλο: «Παιδαγωγική και Διδακτική Αξιοποίηση των Νέων και Ψηφιακών Μέσων στο Κολλέγιο Ρόδου» στο επιστημονικό περιοδικό «Παιδαγωγικά ρεύματα στο Αιγαίο», τεύχος 8 (http://www.rhodes.aegean.gr/ptde/revmata/issue%208/3.1%20%CE%A3%CF%80%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%85.pdf ).

01 Μαΐου 2015: Τρίωρη διάλεξη με τίτλο «Δημιουργία ψηφιακών – διαδραστικών βιβλίων για την εκπαιδευτική διαδικασία με τη χρήση των προγραμμάτων «Preview», «iPhoto», «iMovie» και «iBook Author» του iMac, στο πλαίσιο του μαθήματος «Μεθοδολογία δημιουργίας ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού υλικού για τη σχολική δια ζώσης και εξ αποστάσεως εκπαίδευση» του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Επιστήμες της Αγωγής - Εκπαίδευση με χρήση Νέων τεχνολογιών» του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

20 Ιουλίου 2015: Δημοσίευση άρθρου στην εφημερίδα «Δημοκρατική» με τίτλο «20 Ιουλίου 1974 – 20 Ιουλίου 2015: 41 χρόνια μετά… - Το κυπριακό ζήτημα , μία διδακτική προσέγγιση».

20 Ιουλίου 2015: Δημοσίευση άρθρου στον ιστότοπο «Black Monday» με τίτλο «20 Ιουλίου 1974 – 20 Ιουλίου 2015: 41 χρόνια μετά… - Το κυπριακό ζήτημα , μία διδακτική προσέγγιση».

17-19 Μαρτίου 2017: Συμμετοχή με εισήγηση, ο τίτλος της οποίας ήταν «Τα σχολικά εγχειρίδια φτάνουν στο τέλος τους; Τα θετικά και τ’ αρνητικά της Ψηφιακής Μετάβασης των Σχολικών Εγχειριδίων. Η περίπτωση των Ψηφιακών-Διαδραστικών Σχολικών Εγχειριδίων και των Σχολικών Εγχειριδίων Επαυξημένης Πραγματικότητας» στο 1ο Συνέδριο του Κέντρου Έρευνας και Αξιολόγησης Σχολικών Βιβλίων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Τομέα Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. με θέμα: «Έρευνα Προγραμμάτων Σπουδών και Σχολικών Βιβλίων».

2-3 Ιουνίου 2017: Συμμετοχή με εισήγηση στην Ειδική Συνεδρία για μεταπτυχιακούς φοιτητές στο πλαίσιο των εργασιών της 9ης Επιστημονικής Διημερίδας Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού με Διεθνή συμμετοχή με τίτλο «Μοντέλα Ανάπτυξης Εκπαιδευτικών Μονάδων: Εφαρμογές της Συστημικής Προσέγγισης και η Εκπαιδευτική Μηχανική της» που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου στη Ρόδο τη 2η και 3η Ιουνίου 2017. Το θέμα της εισήγησης ήταν: «Η Ανάπτυξη της διδασκαλίας ως Ανάπτυξη Σχολικής Μονάδας: Ένα παράδειγμα μικροέρευνας».

Αλιβίζος (Λοΐζος) Σοφός, Πανεπιστήμιου Αιγαίου

Πρόεδρος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Αιγαίου

Διευθυντής ΜΠΣ «Επιστήμες της Αγωγής - Εκπαίδευση με χρήση Νέων τεχνολογιών»

Συνυπέθυνος εργαστηρίου «Ψυχολογίας, Παιδαγωγικών Ερευνών και Μέσων στην εκπαίδευση»
Πρόεδρος ΕΠ.Ε.Σ. Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων Ρόδου Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Εκλεγμένο Εσωτερικό Μέλος Συμβουλίου Πανεπιστημίου Αιγαίου

 

 

Διδάσκει από το 2004 Παιδαγωγική, Παιδαγωγική των Μέσων (Media Education) και Διδακτική των Μέσων (eLearning και Online Education) σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου και συνεργάζεται στη Θ.Ε. ΕΚΠ 65 «Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση» στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστήμιου.

Από το 1996 μέχρι το 1998 εργάστηκε ως Διδάσκων με σύμβαση (Lehrbeauftragter) στο Johannes Gutenberg Πανεπιστήμιο στο Mainz και σε άλλα γερμανικά πανεπιστήμια (Frankfurt, Wiesbaden, Landau-Koblenz). Από το 1998 μέχρι το 2002 εργάστηκε ως επιστημονικός συνεργάτης στην Παιδαγωγική Σχολή του Johannes Gutenberg Πανεπιστημίου στο Mainz στα πεδία: Γενική Παιδαγωγική, Παιδαγωγική των Νέων Μέσων, Σχολική Παιδαγωγική και από το 2002 μέχρι το 2004 ως επιστημονικός συνεργάτης στο ερευνητικό πρόγραμμα «Διδακτική των Μέσων». Από το 1998 ήταν παράλληλα επιστημονικός σύμβουλος στον οργανισμό της κεντρικής διοίκησης των 16 Υπουργείων Νεότητας και Κοινωνικών των ομοσπονδιακών κρατιδίων της Γερμανίας για την Προστασία των Νέων στο διαδίκτυο συμμετέχοντας στην ανάπτυξη προγραμμάτων σπουδών, στη εκπαίδευση φοιτητών και στην οργάνωση ερευνητικών προγραμμάτων. Στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα συμπεριλαμβάνονται:

  • Επιστημολογία της Παιδαγωγικής και της Παιδαγωγική Μέσων,
  • Παιδαγωγική αξιοποίηση των νέων Μέσων στη δια ζώσης εκπαιδευτική διαδικασία
  • Σχεδιασμός ηλεκτρονικών μαθησιακών περιβαλλόντων και Online Education
  • Σχολική Ανοιχτή και εξ Αποστάσεως εκπαίδευση
  • Αγωγή στα Μέσα: μοντέλα υλοποίησης Μιντιακής Αγωγής
  • Θεωρίες Μέσων και θεωρίες επίδρασης μιντιακών περιεχομένων
  • Προστασία νέων στο διαδίκτυο π.χ. ρατσισμός
  • Παιδαγωγική Ανθρωπολογία – Νευροβιολογία

 Στα ερευνητικά του προγράμματα εργάστηκε μεταξύ άλλων στα εξής πεδία (επιλογή):

  • Γλωσσική ευαισθητοποiηση (Language Awareness),
  • Ειδική διδακτική εκπαiδευση δευτεροβάθμιων εκπαιδευτικών με σκοπo την εισαγωγή Μέσων στη σχολική διδασκαλία (Fachdidaktische Ausbildung von Studierenden für das Lehramt an Gymnasien für den Einsatz interaktiver Medien im Unterricht),
  • Προστασία νέων στο διαδίκτυο (Jugendmedienschutz), 4. Παιδαγωγικός Σύμβουλος για την μαθησιακή διαδικασία με Νέα Μέσα (Medienpädagogische Lernberater),
  • Παιδική κλινική και Παιδική ψυχιατρική κλινική – Online (Kinderklinik Mainz- und Jugendpsychiatrie – Online),
  • Μάθηση εξ αποστάσεως στο ηλεκτρονικό περιβaλλον του Πανεπιστημίου του Mainz (Virtuelle Lehr- und Lernumgebungen an der Universität Mainz).
  • Επιστημονικά υπεύθυνος Πρακτικών Ασκήσεων ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ (2007 -2014) και ΕΣΠΑ (2009-2012) και από το 2008 Επόπτης των Πειραματικών Σχολειών του Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
  • Επιστημονικά υπεύθυνος προγραμμάτων δια Βίου εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης, στο πλαίσιο του προγράμματος της Πολυνησιωτικότητας (Άξονας 2)

Στο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα εξής συγγράμματα:

  • Sofos, A. (1996). "Erziehungsziele in der pädagogischen Diskussion. Eine Bestandsaufnahme in Deutschland von 1960 bis 1994". (Ph. Dissertation) Mainz
  • Beck, Ch., Sofos, A. (Hrsg.) (2001): Neue Medien in der pädagogischen Kontroverse. Mainz: Logophon
  • Kron, F., Sofos, A. (2003): Mediendidaktik –Neuen Medien in Lehr- und Lernprozessen“. München: Ernst Reinhardt-Verlag als UTB.
  • Kron, F., Sofos, A. (2008). Dydaktyka Mediow. Gdansk: Pedagogika GWP
  • Kron, F., Σοφός Α. (2007): Διδακτική των ΜέσωνΝέα Μέσα στο πλαίσιο διδακτικών και μαθησιακών διαδικασιών. Αθήνα Gutenberg.
  • Σοφός, Α. (Επιμ.) (2009). Παιδαγωγικές Διαστάσεις των Νέων Μέσων. Ενίσχυση Μιντιακού Γραμματισμού και Ικανότητας για ένα Ασφαλές Διαδίκτυο. Αθήνα: Γρηγόρης.
  • Αυγερινός Ε., Κόκκινος, Γ., Παπαντωνάκης Γ., Σοφός Α. (Επιμ.) (2007). Επιστήμες της Αγωγής – Νέες Τεχνολογίες: Πρακτικές στον Ελλαδικό Χώρο και Σύγχρονες Τάσεις στην Ευρώπη, Αθήνα: Μεταίχμιο.
  • Sofos, Α., Kron, F. (2010). Erfolgreicher Unterricht mit Medien. Mainz: Logophon.
  • Σοφός, Α. Kron, F. (2010). Αποδοτική Διδασκαλία με τη Χρήση Μέσων. Από τα προσωπικά και πρωτογενή στα τεταρτογενή και ψηφιακά Μέσα. Αθήνα: Γρηγόρης.
  • Kron, F. (2012). Βασικές Γνώσεις Παιδαγωγικής Επιστήμης. Αθήνα: ΙΩΝ (Επιμέλεια Εκδοσης).
  • Σοφός, Α.,  Βρατσάλης, Κ. (Επιμ.) (2014). Παιδαγωγική Αξιοποίηση των Νέων Μέσων στην Εκπαιδευτική Διαδικασία. Αθήνα: ΙΩΝ.
  • Σοφός, Α. (2015). Σχεδιάζοντας σενάρια διδασκαλίας για την πρακτική άσκηση των φοιτητών. Ολιστικό μοντέλο διερευνητικής και στοχαστικής πρακτικής για την ενίσχυση του ψηφιακού γραμματισμού στο πλαίσιο της μεντορείας. Αθήνα: Γρηγόρης.
  • Σοφός, Α., Κώστα, Α., Παράσχου, Β. (2015). Online Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση Από τη Θεωρία στην Πράξη. Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα  και Βοηθήματα.
  • Πάνω από 90 συγγράμματα σε επιμέλειες και επιστημονικά περιοδικά καθώς επίσης και εκθέσεις ερευνητικών πορισμάτων κλπ.


Διαβάστε περισσότερα: http://www.lsofos.com/vitae-curriculum/
Αναφορές
Καλαμπάκας, Β., Κυριακουλάκος, Π. (2015). Η οπτικοακουστική κατασκευή. Ελληνικά Ακαδημαϊκά Συγγράμματα και Βοηθήματα. www.kallipos.gr
Κανάκης, Ι. (2011). Εκπαιδευτική Τεχνολογία: Διδακτική των μέσων και ικανότητα επιδέξιου χειρισμού των μέσων πληροφορίας και επικοινωνίας. Στο: Μαυροειδής, Γ. (Επιμ. 2011), Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής. Αθήνα: Εκδ. Γρηγόρη, σελ. 381-397.
Κόμης, Β. (2004). Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών. Αθήνα: Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών.
Kron, F., Σοφός Α. (2007). Διδακτική των Μέσων. Νέα Μέσα στο πλαίσιο Διδακτικών και Μαθησιακών Διαδικασιών. Αθήνα: Gutenberg.
Παπαδάκης, Σπ., Παπαδημητρίου, Σ. (2008), Αξιοποιώντας την Εκπαιδευτική Τηλεόραση στη διδασκαλία της Πληροφορικής στο Γυμνάσιο: Μία διδακτική πρόταση με αλληλεπιδραστικές δραστηριότητες υποτιτλισμού ταινιών.4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτική της Πληροφορικής.
Πούλιος, Ι., Λυμπούδης, Α. (2013), Κινηματογραφική αγωγή: Δημιουργώντας στην τάξη μια ταινία μικρού μήκους. Υποστηρικτικό υλικό για τη δημιουργία ταινίας μικρού μήκους. Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Σερρών. Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων
Σοφός, Α. (2013). Παιδαγωγική Αξιοποίηση κινηματογραφικής ταινίας και βίντεο στην εκπαιδευτική διαδικασία. Σοφός, Α, Βρατάσλης Κ. (Επιμ.). Παιδαγωγική Αξιοποίηση Νέων Μέσων στην εκπαιδευτική διαδικασία (σελ. 119 - 146). Αθήνα: ΙΩΝ
Σοφος, Α. (2015). Διδασκαλία ως φαινόμενο χωροχρονικής αποπλαισίωσης και ο ρόλος των νέων και ψηφιακών Μέσων για το σχεδιασμό της. Ανοικτή Εκπαίδευση: το περιοδικό για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και την Εκπαιδευτική Τεχνολογία. Τόμος 11.
Σοφός, Α. (2017). Η χωροχρονική αποπλαισίωση της διδασκαλίας – Τύποι και παιδαγωγικές θέσεις της ψηφιακής μάθησης. Στο Σοφός, Α., Αυγερινός, Ε., Καραμούζης, Π., Χριστοδουλίδου, Λ., Δάρρα, Μ. (επιμ.), Παιδαγωγική αξιοποίηση ψηφιακών Μέσων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αθήνα: Γρηγόρης.