ICODL

Ενισχύοντας τη διδασκαλία της Φύσης της Επιστημονικής Γνώσης μέσω συνεργατικής διεξαγωγής πειράματος σε περιβάλλον διαδραστικής τηλεδιάσκεψης.

PDF
Δημοσιευμένα: Δεκ 21, 2017
DOI: https://doi.org/10.12681/icodl.1060
Λέξεις-κλειδιά:
φύση επιστημονικής γνώσης διαδραστική τηλεδιάσκεψη βιολογία διερευνητική μάθηση διασχολική συνεργασία
Γεώργιος Πέτρος Αρλαπάνος
ΥΠΔΒΜΘ, ΔΙΔΕ Αχαΐας, Πειραματικό ΓΕ.Λ. Πατρών
http://orcid.org/0000-0002-6769-4161
Γεώργιος Καπόλας
http://orcid.org/0000-0002-8942-8665
Περίληψη

Η παρούσα εκπαιδευτική πρακτική σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε κατά το σχολικό έτος 2016-17, στο πλαίσιο πρωτοκόλλου συνεργασίας μεταξύ δύο σχολείων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε διαφορετικούς νομούς και με στόχο τη διδασκαλία ορισμένων χαρακτηριστικών της Φύσης της Επιστημονικής Γνώσης στη Βιολογία της Α’ Λυκείου, όπως, εμπειρική τεκμηρίωση, κριτική, συναίνεση επιστημονικής κοινότητας, ποικιλότητα και μεταβλητότητα επιστημονικής μεθόδου, δημιουργικότητα, υποκειμενικός χαρακτήρας, προσωρινότητα. Ως μεθοδολογία, επιλέχθηκε η συνεργατική διεξαγωγή πειράματος σε περιβάλλον διαδραστικής τηλεδιάσκεψης  με ταυτόχρονη χρήση κοινόχρηστων εγγράφων σε πραγματικό χρόνο. Ενεπλάκησαν δύο εκπαιδευτικοί ΠΕ.04.04 και τέσσερα τμήματα (δύο ζεύγη απομακρυσμένων τμημάτων) με σύνολο 100 περίπου μαθητών. Η διδασκαλία έλαβε χώρα στη διάρκεια  δύο ανεξάρτητων διδακτικών ωρών, ανά ζεύγος τμημάτων. Το εκπαιδευτικό σενάριο είχε σκοπό την πειραματική καταγραφή  του χρόνου αντίδρασης, δηλαδή του χρονικού διαστήματος ανάμεσα σε ένα εξωτερικό ερέθισμα (οπτικό, ακουστικό κλπ) και σε μια συνειδητή σωματική αντίδραση. Η συνεργατική οργάνωση στην προετοιμασία και υλοποίηση του πειράματος, αλλά και η διαλεκτική που αναπτύχθηκε σε πραγματικό χρόνο ανάμεσα στους απομακρυσμένους μαθητές – επιστήμονες, διαμόρφωσε μια συνθήκη πραγματικής επιστημονικής έρευνας και αλληλεπίδρασης. Έτσι, θεωρούμε πως η διαδραστική τηλεδιάσκεψη ενίσχυσε το βιωματικό χαρακτήρα της διδασκαλίας και συνακόλουθα ευνόησε την ανάδειξη χαρακτηριστικών της Φύσης της Επιστημονικής Γνώσης. Επιπρόσθετα, εντοπίστηκαν οφέλη σε παιδαγωγικό, κοινωνικό και μαθησιακό επίπεδο ενώ σημειώθηκαν τόσο προβληματισμοί όσο και προτάσεις βελτίωσης. 

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Τμήμα Β
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στα πρακτικά του συνεδρίου για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους. Άρθρα που δημοσιεύονται στα πρακτικά διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).
Βιογραφικά Συγγραφέων
Γεώργιος Πέτρος Αρλαπάνος, ΥΠΔΒΜΘ, ΔΙΔΕ Αχαΐας, Πειραματικό ΓΕ.Λ. Πατρών
MEd
Γεώργιος Καπόλας
MSc, υποψήφιος διδάκτορας τμήματος Βιολογίας, ΕΚΠΑ
Αναφορές
Αναστασιάδης, Π. (2006). Περιβάλλοντα Μάθησης στο Διαδίκτυο και Εκπαίδευση από Απόσταση. Στο Λιοναράκης, Σ., (επιμ.), Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση – Στοιχεία θεωρίας και πράξης. Αθήνα: Προπομπός
Αναστασιάδης, Π., (2007). Η Διδακτική Αξιοποίηση της Διαδραστικής Τηλεδιάσκεψης στο Σύγχρονο Σχολείο: Κοινωνικο - Εποικοδομιστική Προσέγγιση. Πρακτικά 4ου Διεθνούς Συνεδρίου Ανοικτής & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης, Αθήνα: Προπομπός. (Διαθέσιμο online στο: https://goo.gl/bV9vq7, προσπελάστηκε στις 19/6/2017)
Αναστασιάδης, Π. (2008). Η Διαδραστική Τηλεδιάσκεψη στο Σύγχρονο Σχολείο: Πλαίσιο Διδακτικού Σχεδιασμού. Πρακτικά 6ου Συνεδρίου Ε.Τ.Π.Ε. (Διαθέσιμο online στο: https://goo.gl/sE8aze, προσπελάστηκε στις 20/6/2017)
Καμαρινού, Δ. (1998). Βιωματική μάθηση στο σχολείο, Αθήνα: Γρηγόρης.
Καραγιάννη, Ε., Σταυροπούλου, Σ., & Καρατράντου, Α. (2010). Η διδακτική αξιοποίηση της Τηλεδιάσκεψης στην Τεχνική Εκπαίδευση με το εργαλείο “Click to Meet”. Πρακτικά 2oυ Πανελλήνιου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ημαθίας (Διαθέσιμο online στο: https://goo.gl/sCzMdm, προσπελάστηκε στις 20/6/2017).
Κουλαϊδης, Β., Αποστόλου, Α., & Καμπουράκης, Κ. (επιμ.), Η Φύση των Επιστημών: Διδακτικές Προσεγγίσεις (pp. 39–59). Εκπαιδευτήρια Γείτονα. (Διαθέσιμο online στο: https://goo.gl/3AMyqJ, προσπελάστηκε στις 18/6/2017)
Κωνσταντίνου, Κ., & Παπαδούρης, Ν. (2008). Επιστημολογική επάρκεια: μία θεμελιώδης συνιστώσα των μαθησιακών επιδιώξεων στις Φυσικές Επιστήμες. Στο Κουλαϊδης, Β., Αποστόλου, Α., & Καμπουράκης, Κ. (επιμ.), Η Φύση των Επιστημών: Διδακτικές Προσεγγίσεις (pp. 39–59). Εκπαιδευτήρια Γείτονα. (Διαθέσιμο online στο: https://goo.gl/3AMyqJ, προσπελάστηκε στις 18/6/2017)
Παπαδημητρίου, Σ., Λαμπροπούλου, N., & Καμπύλης, Π., (2007). Η Πολλαπλή Χρήση της Τηλεδιάσκεψης στην Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση των Ελλήνων Εκπαιδευτικών μέσα από το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο. Πρακτικά 4ου Διεθνούς Συνεδρίου Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. (Διαθέσιμο online στο: https://goo.gl/Kor5t8, προσπελάστηκε στις 18/6/2017)
Ράπτης, Α., & Ράπτη, Α. (2004), Μάθηση και Διδασκαλία στην εποχή της Πληροφορίας, Αθήνα.
Σολωμονίδου, X. (2006). Νέες τάσεις στην εκπαιδευτική τεχνολογία. Εποικοδομητισμός και σύγχρονα περιβάλλοντα μάθησης. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Φερτάκης, Β. (2016). Μελετώντας τη Φύση της Επιστημονικής Γνώσης στο Πλαίσιο Εργαστηριακών Ασκήσεων Βιολογίας, Διπλωματική εργασία ΜΔΕ, ΤΕΕΑΠΗ, Πάτρα.
Bates, A.,W. (1995). Technology: Open learning and distance education. New York: Routledge. Στο Αναστασιάδης, Π. (2008). Η Διαδραστική Τηλεδιάσκεψη στο Σύγχρονο Σχολείο: Πλαίσιο Διδακτικού Σχεδιασμού. Πρακτικά 6ου Συνεδρίου Ε.Τ.Π.Ε.
Chalmers, A., F., (2001). Τι είναι αυτό που το λέμε επιστήμη; Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Hearnshaw, D. (2000). Effective Desktop Videoconferencing with Minimal Network Demands. British Journal of Educational Technology, 3(31), 221-228
Hofstein, A., & Lunetta, V. N. (2004). The laboratory in science education: Foundations for the twenty-first century. Science Education, 88(1), 28–54.
Hsu, P., van Eijck, M., & Roth, W. (2010). Students’ Representations of Scientific Practice during a Science Internship: Reflections from an activity - theoretic perspective. International Journal of Science Education, 32(9), 1243–1266.
Kampourakis, K. (2016). The “general aspects” conceptualization as a pragmatic and effective means to introducing students to nature of science. Journal of Research in Science Teaching, 53(5), 667–682.
Khishfe, R., & Abd-El-Khalick, F. (2002). Influence of explicit and reflective versus implicit inquiry-oriented instruction on sixth graders’ views of nature of science. Journal of Research in Science Teaching, 39(7), 551–578.
Kolb, D. (1984).Experiential learning: Experience as the source of learning and development, Englewood Cliffs, New Jersey, Prentice-Hall.
McComas, W. F., & Kampourakis, K. (2015). Using the History of Biology, Chemistry, Geology, and Physics to Illustrate General Aspects of Nature of Science. Review of Science, Mathematics and ICT Education, 9(1), 47–76. Στο Φερτάκης, Β. (2016). Μελετώντας τη Φύση της Επιστημονικής Γνώσης στο Πλαίσιο Εργαστηριακών Ασκήσεων Βιολογίας, Διπλωματική εργασία, ΤΕΕΑΠΗ, Πάτρα.
Schweizer, K., Paechter, M., & Weidenman, B. (2003). Blended learning as a strategy to improve collaborative task performance. Journal of Educational Media, 28, 211-224
UNESCO thesaurus, online στο στο https://goo.gl/pcLQyQ, προσπελάστηκε στις 10/6/2017.
Whelan, R., (2008). Effective analysis of reaction time data. The Psychological Record, 2008, 58, 475–482.