Δημιουργώντας τον χώρο του παιδιού στο σχολείο: η προσέγγιση από την πλευρά του χρήστη και ο παιδαγωγικός σχεδιασμός του χώρου


Δημοσιευμένα: Ιουλ 27, 2019
Λέξεις-κλειδιά:
«Προσέγγιση U» σχολικός χώρος ευελιξία του χώρου τόποι Παιδαγωγικός Σχεδιασμός του Χώρου
Δημήτρης Γερμανός (Dimitris Germanos)
Περίληψη

Ο σχεδιασμός του σχολικού κτιρίου υπόκειται σε κανονισμούς που αποσκοπούν στη δημιουργία χώρου μέσω δύο στόχων: την υλοποίηση των παιδαγωγικών και κοινωνικών κατευθύνσεων της εκπαίδευσης και την προσαρμογή του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος στον μαθητή.

Όπως δείχνει η έρευνα στην Ελλάδα, ο σχολικός χώρος χαρακτηρίζεται από ξεπερασμένα αρχιτεκτονικά και παιδαγωγικά στερεότυπα που εμποδίζουν την εκπαιδευτική αναβάθμιση του σχολείου. Τα στερεότυπα αυτά διαμορφώνουν ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον για το παιδί με κριτήριο το τι πρέπει να κάνει αντί για το τι είναι το παιδί.

Σε αντίθετο προσανατολισμό, η προσέγγιση του σχεδιασμού του σχολικού χώρου που προσαρμόζεται στον ίδιο τον μαθητή τον θεωρεί ενεργό συμμετέχοντα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αυτή είναι η προσέγγιση από την πλευρά του Χρήστη (η προσέγγιση "U") που συναρτά τις γνωστικές και ψυχοκοινωνικές απαιτήσεις της εκπαιδευτικής διαδικασίας με τα ηλικιακά χαρακτηριστικά και τα κέντρα ενδιαφέροντος του μαθητή, τα οποία και ενσωματώνει στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό.

Η προσέγγιση αυτή υλοποιείται μέσω της μεθόδου του Παιδαγωγικού Σχεδιασμού του Χώρου, που χρησιμοποιεί τα κριτήρια της διευθέτησης και χρήσης του σχολικού χώρου τα οποία συσχετίζουν τα χαρακτηριστικά του παιδιού με εκείνα της συνεργατικής μεθόδου. Η εφαρμογή αυτής της μεθόδου στα σχολεία της Ελλάδας και της Κύπρου δίνει μια εναλλακτική λύση για τη δημιουργία παιδικών χώρων στο εκπαιδευτικό περιβάλλον.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΟΜΙΛΗΤΩΝ
Βιογραφικό Συγγραφέα
Δημήτρης Γερμανός (Dimitris Germanos), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Καθηγητής ΤΕΠΑΕ ΑΠΘ
Αναφορές
Ελληνόγλωση
Γερμανός, Δ. (2004). Χώρος και διαδικασίες αγωγής. Η παιδαγωγική ποιότητα του χώρου. Αθήνα: Gutenberg, Παιδαγωγική σειρά.
Γερμανός, Δ. (2006α). Οι τοίχοι της γνώσης. Αθήνα: Gutenberg.
Γερμανός, Δ. (2006β). Χώρος και διαμόρφωση της συμπεριφοράς στο κοινωνικό περιβάλλον. Στο Ε. Συγκολλίτου (επιμ.), Περιβαλλοντική Ψυχολογία: Σύγχρονες τάσεις στον ελλαδικό χώρο, σ. 43-64. Θεσσαλονίκη: Κυριακίδης.
Γερμανός, Δ. (2014). Αναμορφώνοντας το σχολικό χώρο: Από τον χώρο των κανονισμών, στο χώρο για το παιδί. Στο Μ. Τζεκάκη και Μ. Κανατσούλη (επιμ.), Αναστοχασμοί για την παιδική ηλικία. Θεσσαλονίκη: ΤΕΠΑΕ-ΑΠΘ, σ. 448-467.[Ηλεκτρονικό]. Διαθέσιμο στο: http://www.nured.auth.gr/congress2014/
Γερμανός, Δ. (2015). Παιδαγωγικός ανασχεδιασμός του σχολικού χώρου: Μια προσέγγιση της αναβάθμισης του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος μέσα από την αλλαγή της σχέσης του παιδιού με το χώρο. Στο Ε. Γουργιώτου (επιμ.), Αρχιτεκτονικές & εκπαιδευτικές παρεμβάσεις για τη δημιουργία τόπων μάθησης στο Νηπιαγωγείο, σ. 45-58. Αθήνα: Δίσιγμα.
Γερμανός Δ., Αρβανίτη Ι., Γρηγοριάδης, Α. και Κλιάπης, Π. (2007). Οι εκπαιδευτικοί αξιολογούν τη διαδικασία και το αποτέλεσμα της δημιουργίας συνεργατικού περιβάλλοντος στην τάξη τους, στο πλαίσιο μιας έρευνας-δράσης. Στο Γ. Δ. Καψάλης, Α. Ν. Κατσίκης (επιμ.), Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση και οι προκλήσεις της εποχής μας. Πρακτικά Πανελληνίου Συνεδρίου, Ιωάννινα, σ. 294-301. 17-20.5.2007. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Σχολή Επιστημών Αγωγής, [Ηλεκτρονικό]. Διαθέσιμο στο: http://conf2007.edu.uoi.gr/.
Ματσαγγούρας, Η. (2008). Η Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και Μάθηση. Αθήνα: Γρηγόρης.
Μέσσιου, Δ. (επιμ.) (2003). Συνεργατικό σχολείο: Από τη θεωρία στην πράξη. Λευκωσία: Κυπριακός Σύνδεσμος Συνεργατικής Μάθησης.
Μπαμπάλης, Θ. (2012). Η ζωή στη σχολική τάξη. Αθήνα: Διάδραση.
Τριλιανός, Θ. (2013). Μεθοδολογία της διδασκαλίας. Αθήνα: Διάδραση.
Ambrose S. A., Bridges M. W., DiPietro M. και Lovett, M. C. (2010). How learning works: Seven research-based principles for smart teaching. San Francisco, CA: Jossey Bass.
Bruner, J. S. et al. (1966). Studies on cognitive growth. New York: Wiley.
Burden, P. (1995). Classroom management and discipline. White Plains. NY: Longman.
Chobeaux, J. (1993). Les corps clandestins. L’école, l’enfant et le quotidien. Paris: Épi/ Desclée de Brouwer.
Chombart de Lauwe, P.-H. (1982). La culture et le pouvoir. Paris: Calmann-Levy.
Chombart de Lauwe, P.H. (éd.) (1988). Culture - action des groupes dominés. Rapports à l’espace et développement local. Paris : L’Harmattan/Centre National de Recherche Scientifique.
Chombart de Lauwe, P.-H. (1994). La fin des villes. Paris: Calmann-Levy.
Cresswell T. (2013). Place: A short Introduction. Oxford, UK: Blackwell Publishing.
Dewey, J. (2004). L’école et l’enfant. Paris: Fabert.
Dixon, J. και Durrhein, K. (2000). Displaying place-identity: A discursive approach to locating self and others. Στο British Journal of Social Psychology (39): 27-44.
Entrikin, N. (1991). The Betweenness of Place. Towards a Geography of Modernity. Baltimore: John Hopkins University Press.
Germanos, D. (2009). Le réaménagement éducatif de l’espace scolaire, moyen de transition de la classe traditionnelle vers une classe coopérative et multiculturelle. Στο GERFLINT, σ. 85-101. Paris: Synergies/ Sud-est européen (2).
Germanos, D. (2015). The Place as factor of the pedagogical quality of space. Στο D. Germanos και M. Liapi (eds.), Places for Learning Experiences. Think, Make, Change. Digital Proceedings of the Symposium with International Participation, Thessaloniki, 09-10 January 2015, σ. 46-55. Athens: Greek National Documentation Centre.[Ηλεκτρονικό]. Διαθέσιμο στο: http://epublishing.ekt.gr/el/12239.
Hall, E. (1990). The hidden dimension. USA: Anchor Books.
Johnson D. W., Johnson R. T. και Stanne M. B. (2000). Cooperative Learning Methods: A Meta-Analysis. USA: University of Minnesota.
Johnson, D. W. και Johnson, R. T. (1994). Leading The Cooperative School (2nd Edition). Edina, MN: Interaction Book Company.
Johnson D. W., Johnson R. T. και Holubec, E. (2008). Cooperation in the Classroom. (Revised edition). Edina, MN: Interaction Book Company.
Koffka K. (1999). Principles of Gestalt Psychologie. New York : Routledge.
Lévy J. και Lussault M. (2003). Dictionnaire de la géographie et de l’espace des sociétés. Paris: Belin.
Manzo, L. C. και Devine-Wright, P. (2014). Place Attachment: Advances in Theory, Methods and Applications. New York: Routledge.
Mead, G. H. (2015). Mind, Self and Society. The definitive edition. Chicago: The University of Chicago Press Books.
Merieu, Ph. (2017). Faire l’École, faire la classe. Précis de pédagogie. Paris: ESF.
Merieu, Ph. (2010). Itinéraire des pédagogies de groupe. Lyon: Chronique Sociale, vol. 1, «Apprendre en groupe».
Moles, A. και Rohmer, E. (1998). Psychosociologie de l’espace. Paris: L’ Harmattan.
Piaget, J. και Inhelder, B. (1981). La représentation de l’espace chez l’enfant. Paris: Presses Universitaires de France.
Piaget, J. και Inhelder, B. (2003). Psychologie de l’enfant. Paris: Presses Universitaires de France.
Roncin, Ch. (1995). Bien vivre la classe. Paris: Presses Universitaires de France, collection L’éducateur.
Sink, C. A. (ed.) (2005). Contemporary school counseling: Theory, research, and practice. Boston: Houghton-Mifflin.
Vasquez, A. και Oury, F. (2001). Vers une pédagogie institutionnelle? Paris: Matrice Eds, Collection Pi.
Vayer, P., Duval, A. και Roncin, Ch. (1991).Une écologie de l’école. La dynamique des structures matérielles. Paris: Presses Universitaires de France, collectionL’éducateur.
Wallon, H. (1999). De l’acte à la pensée. Paris: Flammarion.
Weinstein, C. S., και David T. G. (1987). Spaces for children. New York: Plenum Press.
Wiltshire, M. (2012). Understanding the High Scope Approach. London: Routledge.