Ο ανασχεδιασμός των εξωτερικών χώρων των νηπιαγωγείων και η συμμετοχή των παιδιών
Δημοσιευμένα:
Ιουλ 27, 2019
Λέξεις-κλειδιά:
κλίμακα POEMS συμμετοχή εξωτερικά περιβάλλοντα μάθησης ποιότητα
Περίληψη
Ο σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να διερευνήσει την ποιότητα των εξωτερικών περιβαλλόντων μάθησης σε σχέση με το επίπεδο συμμετοχής των παιδιών στη διαδικασία σχεδιασμού και διαμόρφωσης αυτών των περιβαλλόντων. Το δείγμα της έρευνάς μας επικεντρώθηκε σε νηπιαγωγεία τα οποία προέβησαν σε μετασχηματισμό των αύλειων χώρων τους το τελευταίο ακαδημαϊκό έτος. Ερευνητικό μας εργαλείο αποτέλεσε αρχικά η κλίμακα POEMS (DeBord et al. 2005) που εξετάζει την ποιότητα του εξωτερικού περιβάλλοντος στα προσχολικά κέντρα αγωγής. Οι πληροφορίες που συλλέχθηκαν μέσω της παρατήρησης συνδυάστηκαν με ημι-δομημένες συνεντεύξεις με τους νηπιαγωγούς, οι οποίοι αξιολόγησαν και περιέγραψαν το επίπεδο συμμετοχής των παιδιών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων μας, αναδεικνύει την παθητική συμμετοχή των παιδιών καθώς και την έλλειψη όχι απλώς συνεργασίας αλλά και επικοινωνίας μεταξύ των χρηστών και των αρχιτεκτόνων- σχεδιαστών. Τα σκορ στην ποιότητα των εξωτερικών περιβαλλόντων μάθησης και παιχνιδιού φαίνεται να συνδέονται με τα στοιχεία του περιβάλλοντος που προβάλουν την ταυτότητα και τις προτιμήσεις των παιδιών. Πρότασή μας είναι η μετάβαση στην ενεργητική διαδικασία συμμετοχής μέσω της αξιολόγησης της ποιότητας αυτών των χώρων από «κάτω προς τα πάνω» και την συμμετοχή των παιδιών στον καθορισμό των βημάτων και των παρεμβάσεων για την επίτευξη των στόχων του σχεδιασμού.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Ενότητα
- ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΙΙ & ΙΙΙ Η πολυτροπική τομή χώρων εκπαίδευσης και πόλης & Η πόλη ως περιβάλλον μάθησης και αγωγής
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης.
Άρθρα που δημοσιεύονται διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.
Οι συγγραφείς μπορούν να καταθέσουν το άρθρο σε ιδρυματικό ή άλλο αποθετήριο ή/και να το δημοσιεύσουν σε άλλη έκδοση, με υποχρεωτική την αναφορά πρώτης δημοσίευσης στα πρακτικά.
Οι συγγραφείς ενθαρρύνονται να καταθέσουν σε αποθετήριο ή να δημοσιεύσουν την εργασία τους στο διαδίκτυο πριν ή κατά τη διαδικασία υποβολής και αξιολόγησής της.
Αναφορές
Γερμανός, Δ. (2010). Παιδαγωγικός ανασχεδιασμός του σχολικού χώρου: Μια προσέγγιση της αναβάθμισης του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος μέσα από την αλλαγή της σχέσης του παιδιού με το χώρο. Στο Δ. Γερμανός και Μ. Κανατσούλη (επιμ.). ΤΕΠΑΕ 09. Πρακτικά επιστημονικών εκδηλώσεων του ΤΕΠΑΕ ΑΠΘ, σ. 21-54. Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ/ University Studio Press, 2010.
Γερμανός, Δ. και Λιάπη, Μ. (επιμ.) (2015). Ηλεκτρονικός τόμος Πρακτικών του Συμποσίου με Διεθνή Συμμετοχή: Τόποι για Εμπειρίες Μάθησης. Έρευνα, Δημιουργία, Αλλαγή (Θεσσαλονίκη, 9-10 Ιανουαρίου 2015). Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης.
Γκέσιου, Γ. και Σακελλαρίου, Μ. (2015). Η Διεύρυνση της μάθησης στους υπαίθριους σχολικούς χώρους. Οι εξωτερικοί χώροι των νηπιαγωγείων, ως παιδαγωγικά εργαλεία για το παιχνίδι, την ανάπτυξη και τη μάθηση των παιδιών. Στο Ε. Γουργιώτου και Κ. Ουγγρίνης, Αρχιτεκτονικές & εκπαιδευτικές παρεμβάσεις για τη δημιουργία τόπων μάθησης στο Νηπιαγωγείο. Θεσσαλονίκη: Δισίγμα.
Γκέσιου, Γ. και Σακελλαρίου, Μ. (2016). Οι αναπαραστάσεις των νηπιαγωγών για το συμμετοχικό σχεδιασμό στην αναβάθμιση των εξωτερικών χώρων των νηπιαγωγείων σε τόπους μάθησης. Ηλεκτρονικός τόμος Πρακτικών του 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης: Εκπαίδευση και κοινωνία στην εποχή της κρίσης. Ρόδος, 20, 21 και 22 Μαΐου 2016 (υπό δημοσίευση).
Γουργιώτου, Ε. και Ουγγρίνης, Κ. (2015). Αρχιτεκτονικές & εκπαιδευτικές παρεμβάσεις για τη δημιουργία τόπων μάθησης στο Νηπιαγωγείο. Θεσσαλονίκη: Δισίγμα.
Πεχτελίδης, Ι. (2015). Κοινωνιολογία της Παιδικής Ηλικίας. Αθήνα: Κάλλιπος.
Ρέντζου, Κ. και Σακελλαρίου, Μ. (2014). Ο χώρος ως παιδαγωγικό πεδίο σε προσχολικά περιβάλλοντα μάθησης, σχεδιασμός και οργάνωση. Αθήνα: Πεδίο. Σειρά: Προσχολική και σχολική παιδαγωγική.
Σακελλαρίου, Μ. Ι. (2012). Εισαγωγή στη διδακτική της παιδαγωγικής εργασίας του νηπιαγωγείου: θεωρητικές προσεγγίσεις και διδακτικές εφαρμογές. Θεσσαλονίκη: Γιαχούδη.
Σακελλαρίου, Μ. (2005). Τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας οργανώνουν τη μάθησή τους. Μύθος ή πραγματικότητα. Στο Σ. Πανταζής, και Μ. Σακελλαρίου, Προσχολική Παιδαγωγική, Προβληματισμοί-Προτάσεις, σ. 125-143. Αθήνα: Ατραπός.
Σακελλαρίου, Μ. (2005). Διδακτικές και μεθοδολογικές απόψεις για την κοινωνικοπαιδαγωγική εργασία του νηπιαγωγείου. Στο Σ. Πανταζής και Μ. Σακελλαρίου, Προσχολική Παιδαγωγική, Προβληματισμοί-Προτάσεις, σ. 49-69. Αθήνα: Ατραπός.
Στρατηγέα, Α. (2015). Θεωρία και μέθοδοι συμμετοχικού σχεδιασμού [ηλεκτρ. βιβλ.]. Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.
Τσιώλης, Γ. (2015). Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων: διλήμματα, δυνατότητες, διαδικασίες. Στο Γ. Πυργιωτάκης και Χ. Θεοφιλίδης (επιμ.), Ερευνητική Μεθοδολογία στις Κοινωνικές Επιστήμες και στην Εκπαίδευση. Συμβολή στην επιστημολογική θεωρία και την ερευνητική πράξη, σ. 473-498. Αθήνα: Πεδίο.
Τσουκαλά, Κ. (2015). Αντίληψη, σύλληψη και κατάληψη του σχολικού χώρου. Στο Ε. Γουργιώτου και Κ. Ουγγρίνης, Αρχιτεκτονικές & εκπαιδευτικές παρεμβάσεις για τη δημιουργία τόπων μάθησης στο Νηπιαγωγείο. Θεσσαλονίκη: Δισίγμα.
Churchman, A. (2003). Is there a place for children in the city? Στο Journal of Urban Design 8: 99-111.
Clark, A. και Moss, P. (2001). Listening to young children. London: National Children’s Bureau and Rowntree Foundation.
DeBord, K., Hestenes, L., Moore, R. C., Cosco, N. G., και McGinnis, J. R. (2005). Preschool Outdoor Environment Measurement Scale. Lewisville, NC: Kaplan Early Learning.
Delamont, S. (2002). Fieldwork in educational settings: Methods, pitfalls and perspectives. London: Routledge.
Driskell, D. (2002). Creating better cities with children and youth: a manual for participation. London: UNESCO.
Dudek, M. (επιμ.) (2005). Children’s Spaces. London, UK: Architectural Press.
Ernst, J. (2014). Early childhood educators’ use of natural outdoor settings as learning environments: An exploratory study of beliefs, practices, and barriers. Στο Environmental Education Research 20: 735-752.
Espinosa, L. (2002). High-quality Preschool: Why We Need It and What It Looks Like. Στο Preschool Policy Matters 1: 1-11.
Francis, M. και Lorenzo, R. (2002). Seven realms of children’s participation. Στο Journal of Environmental Psychology 22: 157-169.
Franzosi, R. (2004). Content Analysis. Στο Μ. Hardy και Α. Bryman (επιμ.), The Handbook of Data Analysis, σ. 547-565. London: Sage.
Hart, R. (1997). Children’s participation: the theory and practice of involving young citizens in community development and environmental care. London: Earthscan.
Higgins, S., Hall, E., Wall, K., Woolner, P. και McCaughey, C. (2005). The impact of school environments: A literature review. London: Design Council.
James, A., Jenks, C. και Prout, A. (1998). Theorizing childhood. Cambridge: Polity Press.
Katz, L. G. (1993). Multiple perspectives on the quality of early childhood programs. Διαθέσιμο στο: http://www.eric.ed.gov. (Ανακτήθηκε: 23/3/2006).
Katz, L. G. (1999). Multiple perspectives on the quality of programs for young children. Keynote addressed at the International Conference of the World Organization for Early Childhood Education (4th, Hong Kong, March, 20-21).
Kelle, U. (2005). Emergence” vs. “Forcing” of Empirical Data? A Crucial Problem of Grounded Theory. Forum: Qualitative Social Research, 6 (2). Διαθέσιμο στο: http://www.qualitative-research.net/index.php/fqs/article/view/467. (Ανακτήθηκε: 13/5/2017).
Kos, M. και Jerman, J. (2013). Provisions for outdoor play and learning in Slovene preschools. Στο Journal of Adventure Education and Outdoor Learning 13: 189-205.
Laevers, F. (2003). Making care and education more effective through well-being and involvement. Στο F. Laevers και L. Heylen (επιμ.), Involvement of children and teacher style: Insights from an international study on experiential education, σ. 13-24. Leuven, Belgium: Leuven University Press.
Lester, S. και Maudsley, M. (2007). Play, naturally: A review of children’s natural play. London: Play England.
Lynch, K. (2002). Growing up in cities: studies of the spatial environment of adolescence. Στο Cracow, Melbourne, Mexico City, Salta, Toluca and Warsaw. Cambridge, MA: MIT Press.
Moore, R. (1986). Childhood’s domain: play and play space in child development. London: Croom Helm.
Moore, G., Sugiyama, T. και O’Donnell, L. (2003). Children’s physical environments rating scale. Paper presented at the Australian Early Childhood Education 2003 Conference, Hobart, Australia, and the Te Tari Puna Ora o Aotearoa / New Zealand Childcare Association 40th Annual Conference, Wellington, New Zealand, July 2003.
Moser, T. και Martinsen, T. (2010). The outdoor environment in Norwegian kindergartens as pedagogical space for toddlers’ play, learning and development. Στο European Early Childhood Education Research Journal 18: 457-471.
NAEYC (2015). NAEYC early childhood program standards. Διαθέσιμο στο: http://www.naeyc.org/accrediation/performance_criteria/program_standards.html. (Ανακτήθηκε: 9/11/2015).
Rentzou, K. και Sakellariou, M. (2013). Researcher's and parents' perspectives on quality of care and education. Στο Early Child Development and Care 183 (2): 294-307.
Stephenson, A. (2009). Horses in the sandpit: photography, prolonged involvement and ‘stepping back’ as strategies for listening to children’s voices. Στο Early Child Development and Care 179 (2): 131-141.
Strandell, H. (2007). Doing reality with play: play as a children’s resource in organizing everyday life in daycare centres. Στο Childhood 14: 47-66.
The Lighthouse (2004). Design strategies – design for learning: 21st century schools, Glasgow: The Lighthouse – Scotland's Centre for Architecture, Design and the City.
Tonucci, F. και Rissotto, A. (2001). Why do we need children’s participation? The importance of children’s participation in changing the city. Στο Journal of Community and Applied Social Psychology 11: 407-419.
UNICEF (2011). Convention on the Rights of the Child. Διαθέσιμο στο: http:// www.unicef.org/crc. (Ανακτήθηκε: 5/3/2013).
Wagemans, M. (2002). Institutional Conditions for Transformations: A Plea for Policy Making from the Perspective of Constructivism. Στο C. Leeuwis και R. Pyburn (επιμ.), Wheelbarrows Full of Frogs: Social Learning in Rural Resource Management, σ. 245-256. Assen: Van Gorcum.
Ward, C. (1978). The child in the city. London: Architectural Press.
