Τα παιδιά ανασχεδιάζουν το χώρο της τάξης τους: μία έρευνα δράσης στο νηπιαγωγείο με την «Προσέγγιση του Mωσαϊκού»

PDF
Δημοσιευμένα: Ιουλ 27, 2019
DOI: https://doi.org/10.12681/χπ.1432
Λέξεις-κλειδιά:
ανασχεδιασμός χώρου «Μέθοδος Μωσαϊκού» Συνεργατική Μάθηση νηπιαγωγείο
Αλεξάνδρα Γκλούμπου (Alexandra Gkloumpou)
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Δόμνα Μίκα Κακανά (Domna Mika Kakana)
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Περίληψη

Στόχος της παρούσας μελέτης είναι η ενεργητική εμπλοκή των παιδιών σε διαδικασία έρευνας μέσα από τον ανασχεδιασμό και την αναβάθμιση του χώρου του νηπιαγωγείου τους με την εφαρμογή συνεργατικής μάθησης.

Η ερευνητική διαδικασία που αναπτύχθηκε βασίστηκε στην προσέγγιση του μωσαϊκού, ως μια συμμετοχική έρευνα δράσης και τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν ήταν: φωτογράφιση, δημιουργία βιβλίου, ζωγραφική και συνέντευξη με τα παιδιά. Ο ρόλος των παιδιών ήταν συμμετοχικός και η νηπιαγωγός της τάξης ήταν και ερευνήτρια.

Η ανάλυση των δεδομένων έγινε με μέθοδο ποιοτικής ανάλυσης περιεχομένου και υιοθετήθηκαν μορφές συμμετοχικής αξιολόγησης. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα παιδιά ήταν ικανά να αναπτύξουν πρωτοβουλίες αναφορικά με την αποτελεσματική διεξαγωγή της έρευνας και τη λήψη αποφάσεων για τον ανασχεδιασμό των χώρων της τάξης που κάθε ομάδα είχε επιλέξει. Ήταν ευχαριστημένα που διαμορφώθηκαν νέες περιοχές στην τάξη τους με βάση τις δικές τους επιθυμίες, αλλά και με τη δική τους συμβολή, και ενισχύθηκε σημαντικά το ψυχολογικό κλίμα της τάξης. Φαίνεται από τα έως τώρα αποτελέσματα ότι ο ανασχεδιασμός του χώρου με τη συμμετοχή των παιδιών με αξιοποίηση μεθοδολογιών που επιτρέπουν την ενεργό δράση τους, διευρύνει την επικοινωνία σε πλαίσιο ομάδας και συμβάλλει στη διεξαγωγή συμμετοχικών ερευνών από τα παιδιά.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • ΘΕΜΑΤΙΚΗ Ι Μετασχηματισμοί των σχολικών χώρων και εκπαιδευτική αλλαγή

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης.

Άρθρα που δημοσιεύονται διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Οι συγγραφείς μπορούν να καταθέσουν το άρθρο σε ιδρυματικό ή άλλο αποθετήριο ή/και να το δημοσιεύσουν σε άλλη έκδοση, με υποχρεωτική την αναφορά πρώτης δημοσίευσης στα πρακτικά.

Οι συγγραφείς ενθαρρύνονται να καταθέσουν σε αποθετήριο ή να δημοσιεύσουν την εργασία τους στο διαδίκτυο πριν ή κατά τη διαδικασία υποβολής και αξιολόγησής της.

Βιογραφικά Συγγραφέων
Αλεξάνδρα Γκλούμπου (Alexandra Gkloumpou), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Νηπιαγωγός, Δρ. ΑΠΘ
Δόμνα Μίκα Κακανά (Domna Mika Kakana), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Καθηγήτρια ΤΕΠΑΕ ΑΠΘ
Αναφορές
Γερμανός, Δ. (2006). Οι τοίχοι της γνώσης. Αθήνα: Gutenberg.
Γκλούμπου, Α. (2014). Η παιδαγωγική αξιοποίηση του σχολικού χώρου στη διαμόρφωση συνεργατικού εκπαιδευτικού περιβάλλοντος. Εφαρμογή σε ένα πρόγραμμα μαθηματικών δραστηριοτήτων στο νηπιαγωγείο. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Διδακτορική Διατριβή.
Γρηγοριάδης, Α. (2005). Διαπροσωπικές σχέσεις στο νηπιαγωγείο. Αντιλήψεις νηπιαγωγών και μαθητών για τις μεταξύ τους σχέσεις. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Διδακτορική Διατριβή
Κακανά, Δ. Μ. (2015). ‘Οικοδομώντας’ προσωπικούς χώρους και τόπους δράσης στο νηπιαγωγείο, μέσα από το παιχνίδι. Στο Δ. Γερμανός, Μ. Λιάπη (επιμ.), Ηλεκτρονικός τόμος Πρακτικών του Συμποσίου με Διεθνή Συμμετοχή: Τόποι για Εμπειρίες Μάθησης. Έρευνα, Δημιουργία, Αλλαγή, σ. 108-119 (Θεσσαλονίκη, 9-10 Ιανουαρίου 2015). Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης.
Κακανά, Δ. Μ., και Καπαχτσή, Β. (2011). Ανάπτυξη του αναστοχασμού και της συνεργατικότητας μέσω της συνεργατικής έρευνας δράσης. Παιδαγωγική Επιθεώρηση 52: 68-82.
Κακανά, Δ. Μ. και Μπότσογλου, Κ. (2010). Η μετάβαση του εκπαιδευτικού από το παραδοσιακό στο ομαδοσυνεργατικό μοντέλο διδασκαλίας και μάθησης μέσα από διαδικασίες έρευνας δράσης. Στο Δ. Γερμανός, Μ. Κανατσούλη (επιμ.), Σύγχρονες παιδαγωγικές προσεγγίσεις στην προσχολική και την πρώτη σχολική εκπαίδευση, σ. 55-77. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
Κακανά, Δ. Μ. (2008). Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση. Θεσσαλονίκη: Κυριακίδης.
Κακανά, Δ. Μ. (2000). Θεωρία και μεθοδολογία δραστηριοτήτων στην προσχολική αγωγή. Θεσσαλονίκη: Κυριακίδης
Σοφού, Ε. (2011). Η ενεργητική εμπλοκή των μικρών παιδιών σε συμμετοχικές μορφές έρευνας: Η περίπτωση της «προσέγγισης του Μωσαϊκού». Διαθέσιμο στο: www.actionresearch.gr/AR/ActionResearch_vol2/Issue02_02_p06-17.pdf. (Ανακτήθηκε: 08/12/ 2016).
Braun, V. και Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology 3(2): 77-101. ISSN1478-0887. Διαθέσιμο στο: http://eprints.uwe.ac.uk//11735. (Ανακτήθηκε: 07/01/2014).
Brooker, L. (2002). Starting school: Young children’s learning cultures, σ. 171. Buckingham: Open University Press.
Clark, A. και Moss, P. (2011). Listening to young children: The Mosaic approach, London: National Children’s Bureau for the Joseph Rowntree Foundation.
Clark, A. (2011). Ways of seeing: using the Mosaic approach to listen to young children’s perspectives. Διαθέσιμο στο: http://learningaway.org.uk/wp-content/uploads/RL56-Extract-the-Mosaic-Approach-EARLY-YEARS.pdf. (Ανακτήθηκε: 5/11/2016).
Clark, A. (2010). Transforming children’s spaces: children’s and adult’s participation in designing learning environments. London: Routledge
Clark, A. και Moss, P. (2005) Spaces to play, More listening to young children using the Mosaic approach, London: National Children’s Bureau.
Christensen, P. και James, A. (επιμ.) (2008). Research with children: Perspectives and practices. London: Falmer Press.
Darbyshire, P., Schiller, W. και MacDougall, C. (2005). Extending new paradigm childhood research: meeting the challenges of including younger children, Early Child Developent and Care 175(6): 467-472.
Germanos, D. (2009). Le reamenagement educative de l’ espace scolaire, moyen de transition de la classe traditionelle vers une classe cooperative et multiculturelle. GERFLINT, σ. 85-101. Paris: Synergies/ Sud-esteuropeen, 2.
Gray, A. (2003). Research practice for cultural studies. London: Sage.
Hay, I. (2000). Qualitative research methods in human geography. Oxford University Press.
Johnson D. W., Johnson R. T. και Holubek, Ε. (2004). Cooperative learning in the classroom. ASCD: Alexandria: Virginia.
Johnson, D. W, Johnson, R. T. και Stanne M. A. (2000). Cooperative Learning Methods: A Meta-Analysis. Mineapolis MN: University of Minnesota Press.
Kapaxchi, B. και Kakana, D. M. (2014) Traditional Classrooms Transformed into Modern School Environments through Collaborative Action Research, International Journal of Elementary Education 3(3): 58-64. Διαθέσιμο στο: doi: 10.11648/j.ijeedu.20140303.12 (Ανακτήθηκε: 5/2/2017).
MacNaughton, G., Hughes, P., Smith, K. (2007). Young children as active citizens. Cambridge: Cambridge Scholars Press.
MacNaughton, G. (2003). Shaping early childhood: Learners, curriculum and contexts, Maidenhead: Open University Press.
Rinaldi, C. (2005). ‘Documentation and assessment: What is the relationship?’. Στο A. Clark, A. Kjørholt και P. Moss (επιμ.), Beyond listening: Children’s perspectives on early childhood services, σ. 17-28. Bristol: Policy Press.
Ryder Richardson, G. (2006). Creating a space to grow: the process of developing your outdoor learning environment. London: David Fulton.
Smith, B. L. και MacGregor, J. T. (1992). What is collaborative learning. Στο A. Goodshell, M. Maher, V. Tinto, B.L. Smith, J. T. MacGregor, Collaborative learning: A sourcebook for Higher Education. Διαθέσιμο στο: http://learningcommons.evergreen.edu/pdf/collab.pd. (Ανακτήθηκε: 3/11/2016).
Ward-Thomson, C., Aspinall, P. και Montarzino, A. (2008). The childhood factor: Adult visits to green places and the significance of childhood experience. Στο Environment and behavior 40 (1): 111-114.
Warming, H. (2005). Participant observation: a way to learn about children’s perspectives. Στο A. Clark, P. Moses and A. Kjorholt (επιμ.), Beyond listening: children’s perspectives on early childhood services. σ. 51-70. Bristol: Policy Press.