Ενταξιακή Εκπαίδευση και χωρικοί σχεδιασμοί: Πέρα από την προσβασιμότητα

PDF
Δημοσιευμένα: Ιουλ 27, 2019
DOI: https://doi.org/10.12681/χπ.1414
Λέξεις-κλειδιά:
ενταξιακή εκπαίδευση αναπηρία αρχιτεκτονικός σχεδιασμός προσβασιμότητα
Παρασκευή Κιού (Paraskevi Kiou)
Special Education teacher in Preschool settings
Περίληψη

Τις τελευταίες δεκαετίες, η ένταξη των μαθητών/τριων με αναπηρία αλλά και άλλων αποκλεισμένων ομάδων στο γενικό σχολείο έχει αποτελέσει κεντρικό στόχο της εκπαιδευτικής πολιτικής σε αρκετά συστήματα, με αποτέλεσμα πλήθος δράσεων να έχουν υλοποιηθεί προς αυτή την κατεύθυνση. Στην αρχιτεκτονική  παρουσιάζεται επίσης η ίδια στροφή προς μια πιο ενταξιακή κατεύθυνση στον σχεδιασμό (inclusive design,universal design, design for all κ.α.),  όπου ο/η χρήστης/στρια του κάθε χώρου, δεν αντιμετωπίζεται ως ασθενής και χρήζων/ουσα βοήθειας αλλά ως πολίτης ο/η οποίος/α  περιθωριοποιείται  και αποκλείεται από το δημόσιο χώρο λόγω των περισσότερο ή λιγότερο εμφανών εμποδίων που τίθενται από το κοινωνικό αλλά χωρικό του περιβάλλον. Παρόλη την μετατόπιση στην αντιμετώπιση των ατόμων με αναπηρία  όσον αφορά την εκπαιδευτική πολιτική αλλά και την αρχιτεκτονική δεν βλέπουμε τα αντίστοιχα αποτελέσματα σε επίπεδο πρακτικής.

Μέσα από αυτή την εισήγηση θα γίνει μια προσπάθεια να παρουσιαστούν  και να αναλυθούν οι λόγοι της αδυναμίας  υλοποίησης εκπαιδευτικών και αρχιτεκτονικών σχεδιασμών που αφορούν την ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση και στους χώρους της αλλά και πως αυτή η χωροποίηση των εκπαιδευτικών και κοινωνικών σχέσεων κατασκευάζουν και διαιωνίζουν «ανάπηρες» ταυτότητες που συμβάλουν στην ομαλοποίηση, την πειθάρχηση και τον έλεγχο των μαθητών που χαρακτηρίζονται ως διαφορετικοί. 

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • ΘΕΜΑΤΙΚΗ Ι Μετασχηματισμοί των σχολικών χώρων και εκπαιδευτική αλλαγή

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης.

Άρθρα που δημοσιεύονται διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Οι συγγραφείς μπορούν να καταθέσουν το άρθρο σε ιδρυματικό ή άλλο αποθετήριο ή/και να το δημοσιεύσουν σε άλλη έκδοση, με υποχρεωτική την αναφορά πρώτης δημοσίευσης στα πρακτικά.

Οι συγγραφείς ενθαρρύνονται να καταθέσουν σε αποθετήριο ή να δημοσιεύσουν την εργασία τους στο διαδίκτυο πριν ή κατά τη διαδικασία υποβολής και αξιολόγησής της.

Βιογραφικό Συγγραφέα
Παρασκευή Κιού (Paraskevi Kiou), Special Education teacher in Preschool settings

Νηπιαγωγός Ειδικής Αγωγής

Αναφορές
Armstrong, D. (2004). Ένταξη, συμμετοχή και δημοκρατία. Στο Ζώνιου-Σιδέρη, Α. (επιμ.), Σύγχρονες Ενταξιακές Προσεγγίσεις, σ. 43-51. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Armstrong, F. (1999). Inclusion, curriculum and the struggle for space in school. Στο International Journal of Inclusive education, 3(1): 75-87.
Slee, R. (2004). Ενταξιακή εκπαίδευση και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στη νέα εποχή. Στο Ζώνιου-Σιδέρη , Α., Σπανδάγου, Η. (επιμ.), Εκπαίδευση και τύφλωση. Σύγχρονες τάσεις και προοπτικές, σ. 32-42. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
ActionAid Hellas (2014), Έρευνα της ActionAid Hellas για την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση των Μαθητών/τριών με Αναπηρία στη χώρα μας, Αθήνα. Διαθέσιμο στο: http://www.actionaid.gr/media/452700/ekthesi-ereunas-actionaid-teliko.pdf (Ανακτήθηκε: 17/6/2017).
Δημητρίου, Α. (2011). Η ενταξιακή διάσταση στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής. Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία, Αθήνα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ευσταθίου, Μ. (2007). Οι θεσμοί της σχολικής ένταξης των ατόμων με αναπηρίες μπροστά στα προβλήματα της στέγασης και των πολύμορφων αποκλεισμών. Πρακτικά του Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης (ΕΛΛ.Ι.Ε.Π.ΕΚ.), 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα: «Σχολείο Ίσο για Παιδιά Άνισα», Αθήνα, 4‐6 Μαΐου 2007. Διαθέσιμο στο: http://www.elliepek.gr/documents/4o_synedrio_eisigiseis/283_291.pdf (Ανακτήθηκε: 17/6/2017).
Ζώνιου-Σιδέρη, Α. (2004). Η αναγκαιότητα της ένταξης. Προβληματισμοί και προοπτικές, στο: Ζώνιου-Σιδέρη, Α. (επιμ.), Σύγχρονες Ενταξιακές Προσεγγίσεις,σ. 39-53. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Ζώνιου-Σιδέρη, A. (2008). Αδυναμία θεωρητικού λόγου περί ένταξης: Στρεβλά σχέδια εκπαιδευτικής πολιτικής, στο Επιθεώρηση Ειδικής Παιδαγωγικής, τ. 1: 55-65.
Ζώνιου-Σιδέρη, A. (2012) Ενταξιακή εκπαίδευση και κοινωνική δικαιοσύνη στη σύγχρονη εποχή: Ερωτήματα και προβληματισμοί. Διαθέσιμο στο http://pek.org.cy/Proceedings_2012/contents.html (Ανακτήθηκε: 17/6/2017).
Παπαδοπούλου, Ε. (2016). Η κτηριακή υποδομή των σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και των τμημάτων ένταξης: Διερεύνηση των προκλήσεων και των προοπτικών του σχολικού κτιρίου στα πλαίσιο της ενταξιακής προσέγγισης της εκπαίδευσης. Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία, Αθήνα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
ΥΠΕΧΩΔΕ, (1990/1998), Οδηγίες για τον σχεδιασμό για την Αυτόνομη Διακίνηση και Διαβίωση ΑΜΕΑ, Γραφείο Μελετών για τα ΑμεΑ.
Barton, L. (1997). Inclusive Education: Romantic, Subversive or realistic? Στο International Journal of Inclusive education, 1(3): 231-242.
Bauman, Z. (2004). Wasted lives: Modernity and its outcasts. Οξφόρδη: Polity.
Boys, J.(2014). Doing Disability Differently. An alternative handbook on architecture, dis/ability and designing for everyday life. Λονδίνο και Νέα Υόρκη: Routledge.
Doyle, B. (1995). Disability, Discrimination and Equal Opportunities: a Comparative Study of the Employment Rights of Disabled Persons. Λονδίνο: Mansell.
Freund, F. (2010). Bodies, Disability and Spaces: The Social model and disabling spatial organizations. Στο Disability & Society 16 (5): 689-706.
Gleeson, B. (1999). Geographies of disability. Λονδίνο: Routledge.
Imrie, R. (2000). Disability and discourses of mobility and movement. Στο Environment and Planning, 32: 1641-56
Imrie, R. (2000a). Disabling Environments and the Geography of Access Policies and Practices. Στο Disability & Society 15(1): 5-25
Imrie, R. and Hall, P. (2004). Inclusive Design Designing and Developing Accessible Environments. Λονδίνο και Νέα Υόρκη: Spon Press
Massey, D. (1994). Space, Place, and Gender. Οξφόρδη: Polity Press.
Matrix (1984). Making Space: Women and the Man-made Environment. Λονδίνο: Pluto Press.
Morrow, R. (2000). Architectural assumptions and environmental discrimination: the case for more inclusive design in schools of architecture. Στο D. Nicol και S. Pilling (επιμ.), Changing Architectural Education Towards a New Professionalism, σ. 43-48. Λονδίνο και Νέα Υόρκη: Taylor and Francis.
Nes, K., Stromstoad, M. (2003). Creating structures for inclusive development in teacher education. Στο T. Booth, K. Nes & M. Stromstoad, Developing inclusive teacher education, σ. 116- 129. Λονδίνο: Routledge.
Oliver, M. (1996). Understanding Disability: From theory to practice. Basingstoke: Macmillan.
Preiser, W. (2001). Toward universal design evaluation. Στο W.F.E Preiser και E. Ostroff, (επιμ.) Universal design handbook, σ. 9.1- 9.18. Νέα Υόρκη: McGraw-Hill.
Slee, R. (2011). The irregular school: Exclusion, schooling and inclusive education. Abingdon, Ηνωμένο Βασίλειο: Routledge.
Slee, R. (2012). How do we make inclusive education happen when exclusion is a political predisposition? Στο International Journal of Inclusive Education (17)8: 895-907.
Story, M., Mueller, J., Mace, R. (1998). The Universal Design File: Designing for people of all Ages and Abilities. NC State: University Center for Universal Design.
Thomas, C. (2004). How is disability understood? An examination of sociological approaches. Στο Disability & Society,19(6): 569-583.
Tomlinson, S. (1982). A sociology of special education. Λονδίνο: Routledge and Kegan Paul.