Το σχολείο που ανοίγει στην κοινότητα και οι χωρικές μεταβάσεις στα σχολικά κτίρια

PDF
Δημοσιευμένα: Jul 27, 2019
DOI: https://doi.org/10.12681/χπ.1412
Λέξεις-κλειδιά:
σχολικό περιβάλλον μετάβαση ενδιάμεσοι χώροι αρχιτεκτονική τόπος πέρασμα κατώφλι
Ζωγραφιά Καρέκου (Zografia Karekou)
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Περίληψη
Στις συναντήσεις της αρχιτεκτονικής και της παιδαγωγικής επιστήμης ξεδιπλώνονται οι λογικές, που ιστορικά αφηγούνται και αποδεικνύουν τις σχέσεις αλληλεξάρτησης των διαδικασιών μάθησης με το μετασχηματισμό του χώρου. Κατά τη μετάβαση από τη δασκαλοκεντρική στην παιδοκεντρική μάθηση, οι μεταβάσεις των μαθητών στο φυσικό ή στο αστικό τοπίο αποτέλεσε σημαντικό εργαλείο των διαδικασιών μάθησης και της διερεύνησης σχετικά με τα ζητήματα του σχολικού χώρου. Τα σχολικά κτίρια περιλαμβάνουν μία πληθώρα από ενδιάμεσες ζώνες, των οποίων η λειτουργία δεν εμπίπτει χωροχρονικά στις δύο σαφώς προσδιορισμένες κατηγορίες (τάξη-μάθημα, αυλή-διάλειμμα), καθώς είναι οι χώροι μετάβασης από τη μία (κατηγορία) στην άλλη. Οι δράσεις εικαστικής παρέμβασης με συμμετοχικές διαδικασίες που εξελίσσονται σε αυτούς τους χώρους θεωρήθηκαν από τις ομάδες των μαθητών και των εκπαιδευτικών σημαντικές διεργασίες που άλλαξαν τη χωρική και την παιδαγωγική αντίληψη και πρακτική στα σχολικά περιβάλλοντα. Υπό το πρίσμα της ανθρωπολογικής προσέγγισης, η παρούσα έρευνα εξετάζει δύο χωρικές τυπολογίες: τον κοινόχρηστο διάδρομο (πέρασμα) και την είσοδο (κατώφλι). Η κατασκευή του τόπου, η συμμετοχική διαδικασία και η ανοιχτότητα του σχολικού χώρου είναι ζητήματα που αναδύονται μέσα από την παρατήρηση των δράσεων. Ποια η σημασία της κατασκευής του τόπου στους χώρους που λαμβάνονται και λειτουργούν ως ενδιάμεσοι και πως αυτή η διαδικασία συνεισφέρει στον επανακαθορισμό του σχεδιασμού και του μετασχηματισμού του σχολικού κτιρίου;
Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΙΙ & ΙΙΙ Η πολυτροπική τομή χώρων εκπαίδευσης και πόλης & Η πόλη ως περιβάλλον μάθησης και αγωγής

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης.

Άρθρα που δημοσιεύονται διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Οι συγγραφείς μπορούν να καταθέσουν το άρθρο σε ιδρυματικό ή άλλο αποθετήριο ή/και να το δημοσιεύσουν σε άλλη έκδοση, με υποχρεωτική την αναφορά πρώτης δημοσίευσης στα πρακτικά.

Οι συγγραφείς ενθαρρύνονται να καταθέσουν σε αποθετήριο ή να δημοσιεύσουν την εργασία τους στο διαδίκτυο πριν ή κατά τη διαδικασία υποβολής και αξιολόγησής της.

Βιογραφικό Συγγραφέα
Ζωγραφιά Καρέκου (Zografia Karekou), Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Αρχιτέκτων, πολεοδόμος

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών

Αναφορές
Edwards, C., Gandini, L., Forman, G., (2000). Reggio Emilia. Οι χίλιες γλώσσες των παιδιών της προσχολικής ηλικίας. Μτφρ. Α. Βεργιοπούλου. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.
Hertzberger, H. (2002). Μαθήματα για σπουδαστές αρχιτεκτονικής. Μτφρ. Τ. Τσοχαντάρη. Αθήνα: Πανεπιστημιακές εκδόσεις ΕΜΠ.
Houssaye, J. (2000). Δεκαπέντε παιδαγωγοί. Σταθμοί στην ιστορία της παιδαγωγικής σκέψης. Μτφρ. Δ. Καρακατσάνη. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Morin, D. (χ.χ.). Παραδίδω το μάθημα ή κάνουμε μάθημα; Διαθέσιμο στo: https://skasiarxeio.wordpress.com/κειμενα/denis-morin-παραδιδω-το-μαθημα-ή-κανουμε-μαθημ/ (Ανακτήθηκε: 29/04/2017).
Norberg-Schulz, C. (2009). Genius Loci. Το πνεύμα του τόπου. Μτφρ. Μ. Φραγκόπουλος. Αθήνα: Πανεπιστημιακές εκδόσεις ΕΜΠ.
Piaget, J. (2000). Περί παιδαγωγικής. Μτφρ. Μ. Αβαριτσιώτη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Turner, V. (2015). Από την τελετουργία στο θέατρο. Η ανθρώπινη βαρύτητα του παιχνιδιού. Μτφρ. Φ. Τερζάκης. Αθήνα: Εκδόσεις Ηριδανός.
Van Gennep, A. (2016). Τελετουργίες διάβασης. Συστηματική μελέτη των τελετών. Μτφρ. Θ. Παραδέλλης. Αθήνα: Εκδόσεις Ηριδανός.
Τσουκαλά, Κ. (2010). Τάσεις στη σχολική αρχιτεκτονική. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.
Chombart de Lauwe, P. (1976). L’ appropriation de l’ espace et changement social. Montrouge: Centre d’ Ethnologie Sociale et de Psychologie.
Chombart de Lauwe, P. (1979). Appropriation de l' Espace et Changement Social. Στο Cahiers Internationaux de Sociologie, Nouvelle serie, Vol. 66 (Janvier-Juin 1979): 141-150. Διαθέσιμο στο http://www.perlaserfaty.net/documents/76725-SERFATY-APPROPRIATIONESPACE_Lauwe1.pdf (Ανακτήθηκε στις 29/04/2017).
Simmel, G. (1994). The Bridge and the door. Στο Theory, Culture and Society Vol.11: 5-10. London, Thousands Oaks, New Delhi: Sage.
Vygotsky, L. (1994). The problem of the environment. Στο R. Van Der Veer και J. Valsiner (επιμ.), The Vygotsky Reader, σ. 338-354. Οξφόρδη: Blackwell.
Walden, R. (επιμ.) (2015). Schools for the future. Designs Proposals from Architectural Psychology. Wiesbaden: Springer.