Τα διαφορετικά μοντέλα για την εκπαίδευση, η αποϊδρυματοποίηση της μόρφωσης και η σχέση τους με τον χώρο

PDF
Δημοσιευμένα: Ιουλ 27, 2019
DOI: https://doi.org/10.12681/χπ.1397
Λέξεις-κλειδιά:
το συμβατικό σχολείο εναλλακτικά μοντέλα αποϊδρυματοποίηση της μόρφωση ένταξη στην κοινότητα
Μυρτώ Χρονάκη (Myrto Chronaki)
Αρχιτέκτων Μηχανικός, διδάκτωρ, µεταδιδακτορική ερευνήτρια, Αρχιτεκτονική Σχολή ΕΜΠ
Περίληψη

Σε αυτό το άρθρο θα βασιστώ στις έννοιες της αλληλεπίδρασης του χώρου με τις κοινωνικές διεργασίες, όπως και στην προσωπική μου εμπειρία ως μητέρα τριών παιδιών, για να εξετάσω τις δύο διαφορετικές φιλοσοφίες για την παιδεία και μια εναλλακτική προοπτική για την απο-ιδρυματοποίηση του σχολείου σε σχέση με τον χώρο. Στο κυρίαρχο μοντέλο, η οργάνωση του σχολείου βασίζεται στην τυποποίηση, την παράθεση όμοιων χώρων εν σειρά και με ελάχιστη επαφή με το φυσικό περιβάλλον, χώρων που αποτρέπουν την αλληλεπίδραση των μελών της σχολικής κοινότητας και υποστηρίζουν την από καθέδρας μετάδοση πληροφοριών. Αντίθετα, στο ελευθεριακό παράδειγμα το περιβάλλον ευνοεί την αυτόνομη μάθηση, την ανάπτυξη πρωτοβουλιών και τη δημιουργική συνεργασία, υποστηρίζονται οι σωματικές δραστηριότητες των παιδιών και η μεγαλύτερη επαφή με τη φύση. Τέλος, εξετάζω τον ρόλο που παίζει η διάσταση του χώρου στο μοντέλο της αποϊδρυματοποίησης της μόρφωσης (deschooling), και τις κοινωνικές σημασίες μιας πιο ισότιμης και ελεύθερης διαδικασίας, ενταγμένης στην καθημερινότητα έξω από τους καθιερωμένους θεσμούς και ιδρύματα, και τις προοπτικές που πιθανόν ανοίγονται για το μέλλον.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • ΘΕΜΑΤΙΚΗ Ι Μετασχηματισμοί των σχολικών χώρων και εκπαιδευτική αλλαγή

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης.

Άρθρα που δημοσιεύονται διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Οι συγγραφείς μπορούν να καταθέσουν το άρθρο σε ιδρυματικό ή άλλο αποθετήριο ή/και να το δημοσιεύσουν σε άλλη έκδοση, με υποχρεωτική την αναφορά πρώτης δημοσίευσης στα πρακτικά.

Οι συγγραφείς ενθαρρύνονται να καταθέσουν σε αποθετήριο ή να δημοσιεύσουν την εργασία τους στο διαδίκτυο πριν ή κατά τη διαδικασία υποβολής και αξιολόγησής της.

Αναφορές
fourfourasweb (2017). Το σχολείο της φύσης και των χρωμάτων. ∆ημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο Φουρφουρά. ∆ιαθέσιμο στο: https://fourfourasweb.wordpress.com/%CF%84%CE%B1- %CF%87%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%AC-%CE%BC%CE%B1%CF%82/ (Ανακτήθηκε: 3/5/2017).
vrahokipos.net (2013). Illich: Γιατί πρέπει να καταργήσουμε τα σχολεία. ∆ιαθέσιμο στο:http://tvxs.gr/news/paideia/illich-giati-prepei-na-katargisoyme-ta-sxoleia. (Ανακτήθηκε: 6/4/2017).
Γερμανός, ∆. (2010). Παιδαγωγικός ανασχεδιασμός του σχολικού χώρου: Μια προσέγγιση της αναβάθμισης του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος μέσα από την αλλαγή της σχέσης του παιδιού με το χώρο. Στο ∆. Γερμανός, Μ. Κανατσούλη (επιμ.) (2010), ΤΕΠΑΕ 09, Πρακτικά επιστημονικών εκδηλώσεων του ΤΕΠΑΕ ΑΠΘ, 2007-09, σ. 21-54. Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ/University Studio Press.
Γερμανός, ∆. (2017). Μελέτες & εφαρμογές: Πολυδύναμες αίθουσες διδασκαλίας. ∆ιαθέσιμο στο: https://www.architectureforchildren.net/blank-c1qht. (Ανακτήθηκε: 30/5/2017).
Ίλλιτς, Ι. (1976). Κοινωνία χωρίς σχολεία. Αθήνα: Βέργος.
Λάχλου, Σ. (2015). Αρχές και τεχνικές Φρενέ: ΙΙΙ. «Φυσική» μέθοδος μάθησης. Πειραματικός ψηλαφισμός. ∆ιαθέσιμο στο: https://skasiarxeio.wordpress.com/%ce%b1%cf%81%cf%87%ce%b5%cf%83%ce%ba %ce%b1%ce%b9%cf%84%ce%b5%cf%87%ce%bd%ce%b9%ce%ba%ce%b5%cf%83 -%cf%86%cf%81%ce%b5%ce%bd%ce%b5/. (Ανακτήθηκε: 25/6/2017).
Μοντεσσόρι, Μ. (1990). Παιδαγωγικό μανιφέστο. Αθήνα: Γλάρος.
Νηλ, Α. Σ. (1989). Σάμερχιλ. Το ελεύθερο σχολείο. Μτφρ. Σ. Τσάμης. Αθήνα: Καστανιώτης.
Παιδαγωγική ομάδα «Σκασιαρχείο» (2014). Πειραματικοί ψηλαφισμοί για ένα σχολείο της κοινότητας - Ποιοι είμαστε. ∆ιαθέσιμο στο: https://skasiarxeio.wordpress.com/about/. (Ανακτήθηκε: 6/4/2017).
Παιδικό στέκι «Το Σπόρι» (2016). Μήνυμα από συνέλευση «Ελεύθερα Σχολεία». Να δώσουμε τέλος στην ομηρεία της παιδικής ηλικίας. ∆ιαθέσιμο στο: https://paidikostekitospori.wordpress.com/. (Ανακτήθηκε: 5/7/2016).
Πιλοτικό πρόγραμμα «Συνεργατικά Σχολεία» (2017). ∆ιαθέσιμο στο: http://pilotikofreinet.weebly.com/. (Ανακτήθηκε: 6/4/2017).
Συμβολή στην κριτική του σύγχρονου σχολείου μέσα από το φως των απόψεων του Ivan Illich (Αχρονολόγητο). ∆ιαθέσιμο στο: http://vrahokipos.net/old/against/education/bob.htm. (Ανακτήθηκε: 16/3/2017).
Συνέλευση του Αλλιώτικου Σχολείου «το Μικρό ∆έντρο» (2015). Ενημερωτικός ιστότοπος της Συνέλευσης του Αλλιώτικου Σχολείου. ∆ιαθέσιμο στο: http://alliotikosxoleio.espivblogs.net/. (Ανακτήθηκε: 5/11/2015).
Σχολεία της φύσης και των χρωμάτων (2017). ∆ιαθέσιμο στο: http://www.schoolsofnatureandcolors.org/untitled-c1etw. (Ανακτήθηκε: 5/4/2017).
Τα Μπισκούνια (2014). Αυτοοργανωμένη παιδαγωγική κοινότητα. ∆ιαθέσιμο στο: http://biskounia.blogspot.gr/. (Ανακτήθηκε: 20/10/2015).
Χρονάκη, Μ. (2016). Οι τόποι της γέννας: ιατρικοποίηση, τελετουργία και συγκρότηση της μητρικής υποκειμενικότητας. Αθήνα: futura.
Bumgarner, M. (1981). A Conversation with John Holt. Στο Mothering 19. ∆ιαθέσιμο στο: http://www.naturalchild.org/guest/marlene_bumgarner.html. (Ανακτήθηκε: 25/11/2016).
Carter, N. (2009). Unschooling: Education Outside the Box. ∆ιαθέσιμο στο: https://creation.com/images/pdfs/home-school-corner/encouragement/6603unschooling- education.pdf. (Ανακτήθηκε: 14/1/2017).
Deleuze, G. (1995). Postscript on the Societies of Control. Στο G. Deleuze (1995), Negotiations 1972-1990, σ. 177. New York: Columbia University Press.
Foucault, M. (1980). Power/Knowledge. Νέα Υόρκη: Pantheon Books.
Free Homeschool Curriculum (2017). ∆ιαθέσιμο στο: http://a2zhomeschooling.com/materials/curriculum_shop/free_curriculum/free_homesc hool_curriculum/. (Ανακτήθηκε: 10/4/2017).
Gray, P., και Riley, G. (2013). The challenges and benefits of unschooling according to 232 families who have chosen that route. Στο Journal of Unschooling and Alternative Learning 7: 1-27.
Gray, P., και Riley, G. (2015). Grown unschoolers’ evaluations of their unschooling experiences: Report I on a survey of 75 unschooled adults. Στο Other Education: The Journal of Educational Alternatives 4(2): 8-32.
Holt, J. (1981). Teach Your Own: A Hopeful Path for Education. New York: Delacorte Press.
Holt, J. (με μεταγενέστερες προσθήκες από τον Patrick Farenga) (2013). Common Questions and Answers about Homeschooling, How are children going to learn what they need to know?. ∆ιαθέσιμο στο: https://www.johnholtgws.com/frequently-asked- questions-abo. (Ανακτήθηκε: 6/4/2017).
Home education (2017). ∆ιαθέσιμο στο: https://www.gov.uk/home-education. (Ανακτήθηκε: 7/3/2017).
Jordan, B. (1997). Authoritative knowledge and its construction. Στο R. E. Davis-Floyd, και C. F. Sargent (επιμ.) (1997), Childbirth and Authoritative Knowledge, σ. 55-79. Λος Άντζελες και Μπέρκλεϋ: University of California Press.
Parkes, A. (2016). Rise of the home ‘unschoolers’ – where children learn only what they want to. Στο The Guardian. ∆ιαθέσιμο στο: https://www.theguardian.com/education/2016/oct/11/unschool-children-monitor-home- schooling-education. (Ανακτήθηκε: 17/4/2017).
Prosecutor's Office, Greek Justice Functionaries: We invite you to stop persecution of this mother (2015) ∆ιαθέσιμο στο: https://secure.avaaz.org/en/petition/Prosecutors_Office_Greek_Justice_Functionaries_ We_invite_you_to_stop_persecution_of_this_mother_1/?nhJzOeb. (Ανακτήθηκε: 13/3/2017).
Rudolf Steiner Web (2015). Rudolf Steiner and Waldorf Education. ∆ιαθέσιμο στο: https://www.rudolfsteinerweb.com/. (Ανακτήθηκε: 6/2/2017).
Steiner, R. (1965). The education of the child, in the light of anthroposophy. Worcester: Billing & Sons.
Urban, A. (2011). Public Schooled, Homeschooled or Unschooled: Who Makes the Grade? ∆ιαθέσιμο στο: http://www.care2.com/causes/public-schooled-homeschooled- or-unschooled-who-gets-the-grade.html. (Ανακτήθηκε: 12/1/2017).