Διαχρονική εξέλιξη του θεσμού του διευθυντή στην Ελλάδα και τα προσόντα που απαιτούνται

PDF
Δημοσιευμένα: Sep 4, 2024
DOI: https://doi.org/10.12681/elrie.7158
Λέξεις-κλειδιά:
θεσμός, διευθυντής, προσόντα,
Θεόδωρος Κωνσταντινίδης
Περίληψη

Το σύγχρονο και συνεχώς μεταβαλλόμενο και εξελισσόμενο κοινωνικό πολιτικό περιβάλλον της χώρας μας επηρεάζει και το χώρο της εκπαίδευσης που αποτελεί έναν ζωντανό και ανοιχτό προς την κοινωνία οργανισμό. Επιβάλλει διευθυντές με δεξιότητες, ιδιαίτερα προσωπικά χαρακτηριστικά, επιστημονικά θωρακισμένους και γνωσιακά καταρτισμένους σε θέματα δημόσιας και σχολικής διοίκησης που θα μπορέσουν να ανταποκριθούν σε νεοτερισμούς χαράσσοντας νέο δρόμο και νέους ορίζοντες στα εκπαιδευτικά δρώμενα της χώρας μας. Η αποδοχή των διευθυντών τόσο εντός της σχολικής μονάδας όσο και ευρύτερα εξαρτάται από το επίπεδο των προσόντων, γνώσεων και της πρακτικής εφαρμογής τους. Με το τρόπο αυτό θα δημιουργηθεί ένα αποτελεσματικό, αποδοτικό και παραγωγικό σχολείο που θα πετυχαίνει τους θεσπισμένους στόχους, βασιζόμενο πάντοτε σε ηθικές αρχές και αξίες.Οι διευθυντές των ελληνικών σχολικών μονάδων βρίσκονται αντιμέτωποι με προκλήσεις και η αντιμετώπισή τους καθορίζει τον τρόπο διοίκησης του σχολείου  και ενδεχομένως την μελλοντική τους πορεία  στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται καθημερινά.  Ο διευθυντής βρίσκεται στην κορυφή της σχολικής διοικητικής πυραμίδας και είναι τόσο διοικητικός όσο και παιδαγωγικός υπεύθυνος στο χώρο του σχολείου (Αριθμ. Φ. 353.1./324/105657/Δ1/ΦΕΚ 1340/16/10/2002). Όπως τονίζει η Σπυροπούλου (2010), από τις αρχές  του ‘80 έως και σήμερα κύριο κριτήριο για την κατάκτηση διευθυντικής θέσης είναι τα έτη εκπαιδευτικής προϋπηρεσίας. Παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει από την πολιτεία κατά καιρούς ώστε να αποκτήσει πιο επιστημονικό χαρακτήρα η διαδικασία επιλογής, δεν έχει κατορθωθεί ακόμη ένας σχεδιασμός όμοιος, ώστε να μπορεί να αποτελέσει βάση για μια πιο προοδευτική προσέγγιση.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Εισηγήσεις
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στα πρακτικά του συνεδρίου για την «Εκπαίδευση, Δια Βίου Μάθηση, Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη, Καινοτομία και Οικονομία»διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους. Άρθρα που δημοσιεύονται στα πρακτικά διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο)
Αναφορές
Α.Ν. 2517/26, 31-8-1940 «Αρμοδιότητες Γενικού Επιθεωρητή».
Ανδρέου, Α. & Παπακωνσταντίνου, Γ. (1994). Εξουσία και οργάνωση-Διοίκηση του
εκπαιδευτικού συστήματος. Αθήνα: Λιβάνη.
Ανδρέου, Α. (2008). Διερεύνηση της επαγγελματικής επάρκειας των νέο προαχθέντων
διευθυντών πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Κύπρο και στην στήριξη τους από
θεσμοθετημένους φορείς, (διπλωματική εργασία). Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου,
Λευκωσία.
Β.Δ 16-4-1915 (ΦΕΚ, 168, τ.Α΄) «Περί των έργων των διευθυντών, επιθεωρητών και ιατρών
των σχολείων».
ΒΤΜΘ΄/27-9-1895 (ΦΕΚ, 37,τ.Α΄) «Περί της στοιχειώδους και δημοτικής εκπαίδευσης».
Bell, L. and Bush, T. (2003). The Policy Context. In T. Bush & L. Bell (Eds), The Principles
and Practices of Education Management. London: Paul Chapman Publishing, pp.3-14.
Bush, J. (2003,2008). From management to leadership: Semantic or meaningful
change. Educational Management Administration and leadership, Vol. 36, No 2,
pp. 271-288.
Γεωργιάδου, Β. και Καμπουρίδης, Γ. (2005). Ο Διευθυντής ηγέτης, Επιθεώρηση
Εκπαιδευτικών θεμάτων, τ.10:121-129.
Camburn, E., B. Rowan, and J.E. Taylor. (2003). Distributed leadership in schools: The case of
elementary schools adopting comprehensive school reform models. Educational Evaluation
and Policy Analysis 25 ( 4) , 347-73.
Crowther, F., ed. (2003). Teachers as leaders in a knowledge economy. Canberra: College
Yearbook, Australian College of Educators.
Δημητρόπουλος, Ε. (2002). Εκπαιδευτική Αξιολόγηση. Η αξιολόγηση της εκπαίδευσης και του
εκπαιδευτικού έργου. Αθήνα: Γρηγόρης.
Διάταγμα 21ης Νοεμβρίου 1833 & Νομός 6ης Φεβρουαρίου 1834 (ΕτΚ 11/3-3-1834) «περί
δημοτικών σχολείων».
Everard, K. and Morris, G. (1999). Αποτελεσματική εκπαιδευτική διοίκηση. Πάτρα: EAΠ.
ΦΕΚ Α 50 - 14.05.2015 (2015) Επειγόντα μέτρα για την Πρωτοπαθμία, Δευτεροβάθμια και
Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και άλλες διαστάσεις. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο.
ΦΕΚ Α 94-14.8.2015 (2015) Συνταξιοδοτικές διαστάσεις Κυρώση του Σχεδίου Σύσταση
Οικονομικής Ενίσχυσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και ρυθμίσεις για
την υλοποίηση της Συμφωνίας.
ΦΕΚ 78/Α/30-5-2017 (2017) «Μέτρα για την επιτάχυνση του Κυβερνητικού έργου σε θέματα
εκπαιδεύσεως, μέρος α’ επιλογή δίευθυντων σχολείων και εκ.κ.».
Fullan, M. (2007). The new meaning of educational change. New York: Teachers College
Press.
Huber, S.G. (2004). Preparing school leaders for the 21st century: An international
comparison of development programmes in 15 countries. London: Routledge Falmer.
Ζαβλανός, Μ. (1985). Σχέδιο προγράμματος εκπαίδευσης των διευθυντών σχολείων, σχολικών
συμβούλων και προϊσταμένων γραφείων, Λόγος και πράξη, (27).
Ζημιανίτη, Γ. (2011). Ο ρόλος της συναισθηματικής νοημοσύνης του διευθυντή εκπαιδευτικής
μονάδας πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, ως προς την άσκηση αποτελεσματικής ηγεσίας
(διπλωματική εργασία). Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Κανελλόπουλος, Χ. (1995). Μάνατζμέντ. Αποτελεσματική διοίκηση. Σε επιχειρήσεις,
οργανισμούς και υπηρεσίες. Αθήνα: International Publishing.
Κατσαρός, Ι. (2008). Οργάνωση και διοίκηση της εκπαίδευσης. Αθήνα: Παιδαγωγικό
Ινστιτούτο.
Κουλουμπαρίτσι, Α., κ.α. (2010). Το διοικητικό πλαίσιο στην πρωτοβάθμια και τη
δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Επιθεώρηση Παιδαγωγικών Θεμάτων, τεχνολ. 13.
Κοντάκος, Α. (2003). Ο θεσμός του διευθυντή στο Ελληνικό σχολείο, Μια ιστορικά αναδρομή.
Διοικητική ενημέρωση, τεύχος 25.
Κούλα Β., (2011). Οι διαπροσωπικές σχέσεις διευθυντών σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών.
Συμβολή στην αποτελεσματική λειτουργία της σχολικής μονάδας, (διδακτορική διατριβή).
Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο.
Middlewood, D. (2010). Managing people and performance. In Bush, T., Bell, L. and
Middlewood, D (Eds). The principles of education leadership and management, Second
Edition, Sage Publication, London.
Μπακάλμπαση, Ε., Φωκάς, Ε., (2014). Απόψεις Δ/ντών Α/θμιας και Β/θμιας Εκπ/σης σχετικά
με το σύστημα επιλογής τους και την επιμόρφωσή τους σε θέματα διοίκησης. Έρευνα στην
εκπαίδευση, τομ. 2.
Μπρίνια, Β. (2008). Μάνατζμεντ Εκπαιδευτικών μονάδων και εκπαίδευσης. Αθήνα:
Σταμούλης.
Μπρίνια, Β. (2008γ). Συναισθηματική νοημοσύνη και διοίκηση σχολικής μονάδας. Σύγχρονο
νηπιαγωγείο, 64, σελ.82-87.
Ν. 1566/1985 (ΦΕΚ 167/30-9-1985, τ. Α΄), «∆οµή και λειτουργία της Πρωτοβάθµιας
και ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις».
Ν. 4370/1929.
N.4374/1929, άρθρα 1 και 3.
N.309/1976 (ΦΕΚ100Α/30-4-1976), «Καθήκοντα των Διευθυντών και Υποδιευθυντών
Γυμνάσιο, Λύκειο και Πρότυπο Λύκειο».
N. 2043/1992 (ΦΕΚ 79Α/19-5-1992) «Εποπτεία και ζωή της πρωτοβάθμιας και
δευτεροβάθμιας εκπαιδεύσεως και άλλες διαστάσεις».
N. 2188/1994 (ΦΕΚ 18/16-2-1994, τ.Α΄) «Ρύθμιση θέματος της εκκλησίας και άλλες
διαστάσεις. Θέματα πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης».
N. 3467/2006 (ΦΕΚ 128/21-6-2006, τ. Α΄), «Επιλογή στελεχών Πρωτοβάθμιάς και
Δευτέρας Εκπαίδευσης, ρυθμός θέματος Διοίκησης της Εκπαίδευσης και άλλες
διαστάσεις».
N.3848/2010 (ΦΕΚ 71/19-5-2010 τ. Α΄ ), «Αναβάθμιση του ρόλου του εκπαιδευτικού.
καθιέρωσή κανόνων αξιολόγησης και αξιοκρατίας στην εκπαίδευση και λοιπές δια τάξεις».
N. 4823/2021 (ΦΕΚ 136/3-8-2021 τ. Α΄), «Αναβάθμιση του σχολείου, ενδυνάμωση των
εκπαιδεύσεων και άλλων διαστάσεων».
Η Ν.Δ. 651/1970 «Περί Οργανώσεως της Γενικής Εκπαιδεύσεως και Διοίκησης του.
προσωπικού αύτη».
Παπαναούµ, Ζ. (1995,2001). Η διεύθυνση του σχολείου. -Θεωρητική ανάλυση και εμπειρική
διερεύνηση. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη.
Π.Δ. 398/1995 (ΦΕΚ 223Α/31-10-1995) «Καθορισμός των προσόντων, των κριτηρίων και της
διαδικασίας επιλογής των στελεχών της πρωτοβάθμιας και της Δευτέρας εκπαιδεύσεως».
Π.Δ. 201/98 (ΦΕΚ 161Α/1-7-98, τ. Α΄), «Οργάνωση και λειτουργεία Δημοτικών Σχολείων».
Π.Δ. 25/2002 (ΦΕΚ 20Α/7-2-2002) «Αναπροσδιορισμός των προσόντων και κριτηρίων
επιλογής των στελεχών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και
τροποποίηση της διαδικασίας επιλογής αυτών».
Retna S. K. (2011). The relevance of ‘personal mastery’ to leadership: the case of school
principals in Singapore, School Leadership and Management 31 (5), 451-470.
Σαΐτης, Χ. (1992). Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης –Θεωρία και Πράξη. Αθήνα:
Αυτοέκδοση.
Σαΐτης, Χ. (2005). Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης. Αθήνα: Αυτοέκδοση.
Σαΐτης, Χ. (2008). Ο διευθυντής στο δημόσιο σχολείο. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό.
Ινστιτούτο.
Σιάπκα, Μ. (2011). Ο ρόλος του Διευθυντή στο Αποτελεσματικό σχολείο (διπλωματική εργασία).
Ιωάννινα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Φιλοσοφική σχολή.
Σπυροπούλου, E. (2010). Η επιλογή ∆ιευθυντή Σχολικής Μονάδας Πρωτοβάθμιας και
∆ευτεροβάθµιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα, (διπλωματική εργασία). Αριστοτέλειο
Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη.
Τσιαπλές Ν., Τυριακίδου Π.(2018). Ποιοτική προσέγγιση στη διαδικασία επιλογής διευθυντών
Σχολείων Πρωτοβάθμιας με τον ν. 4327/2015. Επιστήμες της Αγωγής, τ.1.
Waters, T., Marzano, R. J., & McNulty, B. (2003). Balanced Leadership: What 30 Years of
Research Tells Us about the Effect of Leadership on Student Achievement. Aurora, CO:
Mid-Continent Research for Education and Learning.
Χρονοπούλου, Σ. (2012). Μορφές εκπαιδευτικής ηγεσίας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Εμπειρική μελέτη (διπλωματική μελέτη). Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο.
Υπουργική Απόφαση αρίθ.350/2/1/52091/6-5-1978 (ΦΕΚ 472V) «Περί καθηκόντων.
Διευθυντών, Υποδιευθυντών και Διδασκάλων των Δημοτικών Σχολών της Γενικής
Εκπαιδεύσεως».
Υπουργική Απόφαση Δ2/1998/26-2-1998, «Αξιολογία του εκπαιδεύσεως έργου και των
εκπαιδευτικών».
Υπουργική απόφαση Φ.353.1/324/105657/Δ1, Φ.Δ.Κ. 1340 V΄/16-10-2002, «Καθορισμός των
ειδήσεων καθηκόντων και αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων των περιφερειών Υπήρξε
πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαιδεύσεως, των διευθυντών και μονότονων
διδασκόντων».
Υπουργική απόσπαση Φ.361.22/6/149788/Ε3, Φ.Δ.Κ 6141/3-12-2022, «Ρύθμιση
θεμάτων σχεδίων με τη διαδικασία επιλογής και τοποθέτησης των Διευθυντών
Σχολικών Μονάδων και Εργαστηρίων Κέντρου».