Παιδαγωγικός Ανασχεδιασμός Σχολικού χώρου. Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών στην Προσχολική Εκπαίδευση στο «Εργαστήριο» των Φυσικών Επιστημών
Δημοσιευμένα:
Ιουλ 27, 2019
Λέξεις-κλειδιά:
Χώρος Προσχολική Εκπαίδευση Φυσικές Επιστήμες Δραστηριότητες
Περίληψη
Ο άνθρωπος αναπτύσσεται σε ένα περιβάλλον ταυτόχρονα υλικό και κοινωνικό. Η διαμόρφωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και προσωπικότητας προσεγγίζεται ως διαδικασία που δομείται σε μια βάση υλικού χώρου. Η παρούσα μελέτη έχει βασικό σκοπό να αναλύσει τον χώρο στον οποίο υλοποιείται η εκπαιδευτική διαδικασία δίνοντας έμφαση στη δημιουργία ενός «εργαστηρίου» για τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών στην προσχολική εκπαίδευση. Μέσα από τη σχετική βιβλιογραφική ανασκόπηση εξετάζονται οι σύγχρονες τάσεις για τη σχέση του παιδιού με το χώρο του σχολείου, ώστε να διαπιστωθούν οι νέες προοπτικές που διαμορφώνονται στην πράξη. Το νηπιαγωγείο, ως το πρώτο «σχολικό» περιβάλλον υποδοχής των μικρών παιδιών, έχει μία ιδιαίτερη θέση βοηθώντας τα παιδιά να δημιουργήσουν την πρώτη τους άποψη για την επιστημονική γνώση. Όμως, οι εκπαιδευτικοί προσχολικής εκπαίδευσης συχνά αναφέρουν ότι αισθάνονται λιγότερο προετοιμασμένοι να διδάξουν φυσικές επιστήμες σε σχέση με τα υπόλοιπα αντικείμενα. Οι δραστηριότητες από το χώρο των φυσικών επιστημών στο νηπιαγωγείο δεν είναι μόνο ένα εμπειριστικό κατασκεύασμα του εκπαιδευτικού ή μια απλή μεταφορά δραστηριοτήτων από μεγαλύτερες ηλικίες στο χώρο του νηπιαγωγείου. Ως μελέτη περίπτωσης παρουσιάζουμε το Nature Explorium το οποίο βρίσκεται σε μια περιοχή περίπου 1500 τετραγωνικών μέτρων ανοιχτής επίπεδης επιφάνειας έξω από το παιδικό τμήμα της Δημόσιας βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Ενότητα
- ΘΕΜΑΤΙΚΗ Ι Μετασχηματισμοί των σχολικών χώρων και εκπαιδευτική αλλαγή
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης.
Άρθρα που δημοσιεύονται διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.
Οι συγγραφείς μπορούν να καταθέσουν το άρθρο σε ιδρυματικό ή άλλο αποθετήριο ή/και να το δημοσιεύσουν σε άλλη έκδοση, με υποχρεωτική την αναφορά πρώτης δημοσίευσης στα πρακτικά.
Οι συγγραφείς ενθαρρύνονται να καταθέσουν σε αποθετήριο ή να δημοσιεύσουν την εργασία τους στο διαδίκτυο πριν ή κατά τη διαδικασία υποβολής και αξιολόγησής της.
Αναφορές
Γερμανός, Δ., & Λιάπη, Μ. (επιμ.) (2015). Ηλεκτρονικός τόμος Πρακτικών του Συμποσίου με Διεθνή Συμμετοχή: Τόποι για Εμπειρίες Μάθησης. Έρευνα, Δημιουργία, Αλλαγή. Θεσσαλονίκη, 9-10 Ιανουαρίου 2015. Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης.
Γερμανός, Δ. (2014). Αναμορφώνοντας το σχολικό χώρο: από το χώρο των κανονισμών στο χώρο για το παιδί. Στο Μ. Τζεκάκη & Μ. Κανατσούλη (επιμ.). Πρακτικά του Πανελλήνιου Συνέδριου με Διεθνή Συμμετοχή: Ανα-στοχασμοί για την Παιδική Ηλικία, σ. 448-467. Θεσσαλονίκη: ΤΕΠΑΕ-ΑΠΘ.
Γερμανός, Δ. (2010). Ο Παιδαγωγικός Ανασχεδιασμός του Σχολικού Χώρου: Μια Μέθοδος Αναβάθμισης του Εκπαιδευτικού Περιβάλλοντος μέσα από Αλλαγές στο Χώρο. Στο Δ. Γερμανός & Μ. Κανατσούλη (επιμ.). Σύγχρονες Παιδαγωγικές Προσεγγίσεις στην Προσχολική και την Πρώτη Σχολική Εκπαίδευση, σ. 21-54. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
Γερμανός, Δ. (2002). Οι Τοίχοι της Γνώσης. Σχολικός Χώρος και Εκπαίδευση, Αθήνα: Gutenberg - Γ. Δαρδανός.
Γερμανός, Δ. (1999). Χώρος και πολιτισμική ταυτότητα στο ελληνικό σχολείο. Αθήνα: ΕΚΚΕ- Τυπωθήτω.
Γερμανός, Δ. (1993). Χώρος και διαδικασίες αγωγής: η παιδαγωγική ποιότητα του χώρου. Αθήνα: Gutenberg - Γ. Δαρδανός.
Δαφέρμου, Χ., Κουλούρη, Π., & Μπασαγιάννη, Ε. (2006). Οδηγός Νηπιαγωγού Εκπαιδευτικοί Σχεδιασμοί. Δημιουργικά Περιβάλλοντα Μάθησης, Αθήνα: ΟΕΔΒ.
Ζαράνης, Ν., & Οικονομίδης, Β. (2008). Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στην Προσχολική Εκπαίδευση. Θεωρητική Επισκόπηση και Εμπειρική Διερεύνηση. Αθήνα: Γρηγόρης
Ζησοπούλου, Ε. (2015). Ο χώρος ως εξελισσόμενο υλικό πεδίο αγωγής σε συνεργατικό εκπαιδευτικό περιβάλλον στο νηπιαγωγείο. Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης, 1(2015): 56-77.
Καλλέρη, Μ. (2016). Έννοιες και φαινόμενα από τον φυσικό κόσμο για μικρά παιδιά. Θεσσαλονίκη: Ostracon.
Καλογιαννάκης, Μ., & Ρεκούμη, Χ. (2013). Δημιουργία εργαστηρίου Φυσικών Επιστημών για τη διδασκαλία γεωλογικών φαινομένων σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Στο Α. Δημητρίου (επιμ.) Πρακτικά του 6ου Πανελληνίου Συνεδρίου για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση, σ. 221-230. Αλεξανδρούπολη, 3-5 Δεκεμβρίου 2010. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.
Καλογιαννάκης, Μ., & Ρεκούμη, Χ. (2014). Δημιουργία εργαστηρίου Φυσικών Επιστημών για τη διδασκαλία γεωλογικών φαινομένων σε παιδιά προσχολικής ηλικίας: η περίπτωση της διδασκαλίας των σπηλαίων. Στο Π. Καριώτογλου & Π. Παπαδοπούλου (επιμ.) Φυσικές Επιστήμες και Περιβάλλον στην Προσχολική Εκπαίδευση, σ. 247-264. Αθήνα: Gutenberg - Γ. Δαρδανός.
Κόμης, Β. (2001). Διδακτική της Πληροφορικής. Πάτρα: ΕΑΠ.
ΕΠΕ (Ένωση Πληροφορικών Ελλάδος) (2006). Η Αξιοποίηση των ΤΠΕ στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαθέσιμο στο https://www.epe.org.gr/meleth/final/MEP2006-3.pdf (Aνακτήθηκε: 30/06/2017)
Μαΐδου, Α., Πλακίτση, Κ., & Πολάτογλου, Χ. (2018). Το σπίτι του Σωκράτη: μια διαχρονική, διαπολιτισμική προσέγγιση στη βιοκλιματική αρχιτεκτονική για όλες τις ηλικίες. Στο Μ. Καλογιαννάκης (επιμ.). Φυσικές Επιστήμες στην προσχολική εκπαίδευση: προτάσεις και προοπτικές. Αθήνα: Gutenberg - Γ. Δαρδανός (υπό έκδοση).
Μαστρογιάννης, Α. (2014). Η γωνιά του υπολογιστή στο Νηπιαγωγείο, ένα στενό παρακάτω από… την υπ-αίθρια, μα σκιερή στάση των Νηπιαγωγών. eκπ@ιδευτικός κύκλος, 2(1): 155-171.
Ματσαγγούρας, Η. (2008). Η σχολική τάξη. Χώρος - Ομάδα - Πειθαρχία - Μέθοδος. Αθήνα: Γρηγόρης.
Νικολοπούλου, Κ. (2013). Λόγοι χρήσης και τρόποι ένταξης του υπολογιστή σε τάξεις νηπιαγωγείων: Δεδομένα από την Αττική. Θέματα Επιστημών και Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση, 6(1-2): 85-94.
Οικονομίδης, Β. (2018). Χώρος, υλικά και διδακτικές προσεγγίσεις για τις Φυσικές Επιστήμες στο νηπιαγωγείο. Στο Μ. Καλογιαννάκης (επιμ.). Φυσικές Επιστήμες στην προσχολική εκπαίδευση: προτάσεις και προοπτικές. Αθήνα: Gutenberg - Γ. Δαρδανός (υπό έκδοση).
Πλακίτση, Κ. (2007). Διδακτική των Φυσικών Επιστημών στην Προσχολική και Πρώτη Σχολική Ηλικία. Σύγχρονες τάσεις και προοπτικές. Αθήνα: Πατάκης.
Ραβάνης, Κ. (2016). Εισαγωγή στη Διδακτική και στη Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών. Αθήνα: Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών.
Ρεκούμη, Χ., & Καλογιαννακης, Μ. (2016). Δημιουργία εργαστηρίου Φυσικών Επιστημών για τη διδασκαλία γεωλογικών φαινομένων σε παιδιά προσχολικής ηλικίας: η διδασκαλία της γεωποικιλότητας-βιοποικιλότητας. Στο Β. Τσελφές (επιμ.) Προσχολική ηλικία: οι φυσικές επιστήμες στην εκπαιδευτική σχέση παιδιών και εκπαιδευτικών, σ. 213-230. Αθήνα: Άρτεμις Πετροπούλου.
Συγκολλίτου, E. (1997). Περιβαλλοντική ψυχολογία. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Τζιορίδης, Α., & Φωτίου, Θ. (2010). Σχολική Αρχιτεκτονική: η Σχολική Αίθουσα και η σχέση της με το Σύγχρονο Σχολείο. Εισήγηση διάλεξης στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Αθήνα, 2 Φεβρουαρίου 2010.
Τσουκαλά, Κ. (2006). Η Γεωγραφία και η Αντίληψη του Τόπου. Παλαιότερες και Σύγχρονες Εκδοχές. Στο Ε. Συγκολλίτου (επιμ.). Περιβαλλοντική Ψυχολογία: Σύγχρονες Τάσεις στον Ελλαδικό Χώρο. Θεσσαλονίκη: Κυριακίδης.
Τσουκαλά, Κ. (2000). Τάσεις στη σχολική αρχιτεκτονική: από την παιδοκεντρική λειτουργικότητα στη μεταμοντέρνα προσέγγιση. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής.
Fjørtoft, Ι. (2001). The Natural Environment as a Playground for Children: The Impact of Outdoor Play Activities in Pre-Primary School Children. Early Childhood Education Journal, 29(2): 111-117.
Kalogiannakis, M., Nirgianaki, G.-M., & Papadakis, St. (2018). Teaching magnetism to preschool children: the effectiveness of picture story reading. Early Childhood Education Journal (forthcoming article).
Nature Exlorium Webinar (2016). How Natural Outdoor Classrooms Can Help Address Behavioral Challenges and Support Children's Well-Being. Available at: https://register.gotowebinar.com/register/5244936927065709313 (Retrieved: 30/06/2017).
NRC (National Research Council, 2012). A Framework for K-12 Science Education: Practices, Crosscutting Concepts, and Core Ideas. Washington, DC: The National Academies Press.
Papadakis, St., & Kalogiannakis, M. (2017). Mobile educational applications for children. What educators and parents need to know. International Journal of Mobile Learning and Organisation, 11(3): 256-277.
Papadakis, St., Kalogiannakis, M., & Zaranis, N. (2016a). Comparing tablets and PCs in teaching mathematics: An attempt to improve mathematics competence in early childhood education. Preschool & Primary Education Journal, 4(2): 241-253.
Papadakis, S., Kalogiannakis, M., & Zaranis, N. (2016b). Developing fundamental programming concepts and computational thinking with ScratchJr in preschool education: a case study. International Journal of Mobile Learning and Organisation, 10(3): 187-202.
Papadakis, St., Kalogiannakis, M., & Zaranis, N. (2017). Improving Mathematics Teaching in Kindergarten with Realistic Mathematical Education. Early Childhood Education Journal, 45(3): 369-378.
Zaranis, N., Kalogiannakis, M., & Papadakis, S. (2013). Using mobile devices for teaching realistic mathematics in kindergarten education. Creative Education, 4(7A1): 1-10.
