Ο χαρισματικός-ευφυής μαθητής στο πεζογραφικό έργο της Έλλης Αλεξίου

Περίληψη

Από τις αρχές του 20^ου αιώνα και μέχρι σήμερα η εννοιολογική οριοθέτηση της "χαρισματικότητας" αποτελεί "αντικείμενο" έντονου επιστημονικού και κοινωνικού προβληματισμού. Τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20^ου αιώνα, η κατασκευή ψυχομετρικών μέσων ποσοτικής αξιολόγησης της ανθρώπινης νοημοσύνης επηρέασε και την πεζογραφία (ευαίσθητο δέκτη κοινωνικών διεργασιών): την κατέστησε "τόπο" εγγραφής εκφάνσεων της ανθρώπινης αντίληψης, όπως της υπέρτατης μορφής της, της χαρισματικότητας-ευφυίας. Η παρούσα μελέτη σκοποθετείται στην απεικόνιση του χαρισματικού-ευφυούς μαθητή σε τμήμα του πεζογραφικού έργου της Έλλης Αλεξίου (μεσοπολεμικής λογοτέχνιδας και α΄/-θμιας-β΄/-θμιας εκπαιδευτικού). Ως μέθοδος έρευνας χρησιμοποιείται η ποιοτική ανάλυση περιεχομένου. Η πεζογραφική "εικόνα" του χαρισματικού-ευφυούς μαθητή δομείται σε τρεις άξονες: περιγραφή του χαρακτήρα του, διαπροσωπική σχέση εκείνου με άλλους κειμενικούς (περιφερειακούς) "χαρακτήρες" (εκπαιδευτικούς, συμμαθητές, οικογένεια), περιγραφή των περιβαλλουσών συνθηκών της αφήγησης. Τα λογοτεχνικά ευρήματα καταδεικνύουν πως οι χαρισματικοί-ευφυείς μαθητές εκδηλώνουν ιδιαίτερη επίδοση (νοητική δεξιότητα, ικανότητα, ταλέντο) σ΄έναν ή περισσότερους τομείς έκφρασης στην "ανακάλυψη" των διακριτών συμπεριφορών εκείνων πρωτοστατούν οι εκπαιδευτικοί, με τη "συνηγορία" των συμμαθητών (έμμεση ή άμεση). Λιγοστοί γονείς αξιολογούν θετικά τη συγκεκριμένη "ετερότητα" των παιδιών τους, αντιτάσσοντας προσωπικές αξίες-ανάγκες. Τα ερευνητικά ευρήματα συναρτώνται ερμηνευτικά με το "συγκείμενο" (ιστορικό-κοινωνικό-ιδεολογικό) της εποχής αναφοράς τους, όσο και με τις ψυχοπαιδαγωγικές απόψεις της Αλεξίου.