Γλωσσική ποικιλότητα και εκπαίδευση: διγλωσσία, κοινωνική διγλωσσία, γλωσσικές στάσεις και προκαταλήψεις, ποικιλότητα και εκπαίδευση

Περίληψη

Κάθε εθνική γλώσσα αποτελείται από πολλές ομιλούμενες ποικιλίες, ιδιώματα και ύφη, η χρήση των οποίων είναι κατάλληλη για διαφορετικές καταστάσεις επικοινωνίας, εφόσον παράγει διαφορετικές σημασίες. Σύμφωνα με την επιστήμη της γλωσσολογίας, καμία γλώσσα καμιάς ομόγλωσσης κοινότητας δεν είναι πλουσιότερη ή σωστότερη από καμία άλλη. Ωστόσο, το σχολείο δείχνει να αγνοεί το πόρισμα αυτό, καθώς διδάσκει μια από τις παραλλαγές της εθνικής γλώσσας, θεωρώντας την ως τη μοναδική άρτια εκδοχή του λόγου.
Σκοπός του άρθρου είναι να εξετάσει το θέμα της γλωσσικής ποικιλότητας, της διγλωσσίας, της κοινωνικής διγλωσσία, των γλωσσικών στάσεων και προκαταλήψεων στην εκπαίδευση, καθώς και τα οφέλη που προκύπτουν στη διδασκαλία όταν οι μαθητές αποκτούν γνώσεις για τη γλώσσα.
Αρχικά, περιγράφονται οι κεντρικές έννοιες- γλωσσικές ποικιλίες, διγλωσσία, κοινωνική διγλωσσία, γλωσσικές στάσεις και προκαταλήψεις, ποικιλότητα και εκπαίδευση. Ακολούθως, παρουσιάζονται οι ομοιότητες και οι διαφορές ως προς τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν ο αλλόγλωσσος και ο Έλληνας μαθητής ομιλητής τοπικής ή κοινωνικής διαλέκτου.
Στη συνέχεια, αναλύεται η μελέτη περίπτωσης περιστατικού κοινωνικής διγλωσσίας στο χώρο της εκπαίδευσης και προτείνεται διδακτική παρέμβαση, που θα συμβάλει στην ενημερότητα των μαθητών για τις γλωσσικές ποικιλίες και στην ένταξη μαθητή που ομιλεί κοινωνική διάλεκτο.
Τέλος, προκύπτει ως συμπέρασμα ότι το σχολείο, αντί να στιγματίζει και να ακυρώνει τη «μητρική» γλώσσα, να την αξιοποιήσει ως βάση, πάνω στην οποία θα στηριχθεί η εκμάθηση της πρότυπης γλώσσας του σχολείου. Ο δάσκαλος πρέπει να στηρίζεται στις γλωσσικές γνώσεις που κατέχουν ήδη τα παιδιά, να καλλιεργεί αυτές τις κατακτημένες γλωσσικές και επικοινωνιακές ικανότητες και να τις διευρύνει προσθέτοντας καινούριες.