Η συνεργατική μάθηση ως εργαλείο υποστήριξης φοιτητών εξ αποστάσεως εκπαίδευσης
Δημοσιευμένα:
Δεκ 21, 2017
Λέξεις-κλειδιά:
μαθησιακές κοινότητες συνεργατική μάθηση εξ αποστάσεως εκπαίδευση
Περίληψη
Η παρούσα εργασία είναι αποτέλεσμα του εν εξελίξει ερευνητικού προγράμματος ΠΕΝΕΡ-16[1] του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ), στο οποίο στόχος είναι η ανάπτυξη ολοκληρωμένου υποστηρικτικού συστήματος φοιτητών στην κοινότητα μάθησης ενός εξ αποστάσεως εκπαιδευτικού τριτοβάθμιου ιδρύματος. Στόχος του παρόντος άρθρου είναι να διαφανεί ο ρόλος που διαδραματίζει η συγκρότηση μαθησιακών κοινοτήτων στη συναισθηματική στήριξη αλλά και στην επίδοση των φοιτητών στο πλαίσιο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Μέσα από την επισκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας αλλά και ημιδομημένες συνεντεύξεις φοιτητών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, προέκυψαν σημαντικά στοιχεία για την αναγκαιότητα ύπαρξης μαθησιακών κοινοτήτων των οποίων η αποτελεσματικότητα βασίζεται στην αλληλεπίδραση, την επικοινωνία, τη συνεχή ανανέωση των συστημάτων. Επίσης, διαφαίνεται ο σημαντικός ρόλος της συμμετοχής των διδασκόντων στα πλαίσια των μαθησιακών κοινοτήτων και παρουσιάζονται εργαλεία συνεργατικής μάθησης, όπως και μέθοδοι συγχρονικής και ασύγχρονης επικοινωνίας. Προβληματισμοί προκύπτουν σχετικά με τις διαδικτυακές μαθησιακές κοινότητες, καθώς φάνηκε πως ως πρακτική αν και αποτελεί ένα καινοτόμο εργαλείο στην υπηρεσία της μάθησης και σημαντικό βοηθό στην υποστήριξη των φοιτητών στη μαθησιακή τους πορεία, δεν έχει καταφέρει να ξεπεράσει κάποια προβλήματα που δεν είναι μόνο τεχνικής φύσεως, αλλά αφορούν την αλληλεπίδραση. Τέλος, παρουσιάζονται οι βασικές αντιλήψεις φοιτητών του ΕΑΠ, σχετικά με το ρόλο της κοινότητας και της συνεργατικής μάθησης.
[1] [1] «ΠΕΝΕΡ ΕΑΠ 16: Σύστημα ακαδημαϊκής υποστήριξης φοιτητών τριτοβάθμιας ανοικτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης» (επιστ. υπεύθ.: καθ. Αντώνης Λιοναράκης). Μέλη ερευνητικής ομάδας: Αγγέλη Αθανασία, Αποστολίδου Άννα, Βερύκιος Βασίλειος, Ιωακειμίδου Βασιλική, Λιγούτσικου Έφη, Μανούσου Ευαγγελία, Νιάρη Μαρία, Παπαδημητρίου Σοφία, Σιάκας Σπυρίδων, Σταμάτη Μαριάννα, Σταυρόπουλος Ηλίας, Σφακιωτάκη Κυριακή. Τζήλου Γεωργία, Χαρτοφύλακα Αντωνία-Μαρία. Το παρόν κείμενο αποτελεί προϊόν συλλογικής εργασίας στον εντοπισμό και σχολιασμό βιβλιογραφικών πηγών.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Ενότητα
- Άρθρα
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στα πρακτικά του συνεδρίου για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους. Άρθρα που δημοσιεύονται στα πρακτικά διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).
Αναφορές
Αναστασιάδης, Π., & Κωτσίδης, Κ. (2015). Η παιδαγωγική αξιοποίηση των εφαρμογών του Web 2.0 στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, με έμφαση στην ανάπτυξη της συνεργατικής δημιουργικότητας. Στο Α. Λιοναράκης (Επιμ.), 8ο Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. ‘Καινοτομία και Έρευνα’, 7-8 Νοεμβρίου 2015 (σσ. 29-42). Αθήνα
Αργυρίου, Μ., & Κουτσούμπα, Μ. (2011). 10 + 1 Θεωρία για την πολυμορφική διάσταση του Moodle ως παιδαγωγικό εργαλείο στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Στο Α. Λιοναράκης (Επιμ.), 6ο Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. ‘Alternative Forms of Education’, 4-6 Νοεμβρίου 2011 (σσ. 654-668). Λουτράκι
Al-Rahmi, W. M., Othman, M. S. & Yusuf , L. M. (2015). The Role of Social Media for Collaborative Learning to Improve Academic Performance of Students and Researchers in Malaysian Higher Education, International Review of Research in Open and Distributed Learning, 16, 4, 177-204. Ανακτήθηκε 3/11/2016 από http://www.irrodl.org/index.php/irrodl/issue/view/70
Βουλγαρίδου, Ι., & Χατζηγιαννάκης, Κ. (2013). Οι Διαδικτυακές Κοινότητες Μάθησης και Κατευθύνσεις για τη Βιωσιμότητά τους. Στο Α. Λιοναράκης (Επιμ.), 7ο Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. ‘Μεθοδολογίες Μάθησης’, 8-10 Νοεμβρίου 2013 (σσ. 91-104). Αθήνα.
Bárcena, E., Read, T., Jordano, M. (2013). Enhancing social interaction in massive professional English courses. The Online Journal of Distance Education and e-Learning 1 (1), 14-16. Ανακτήθηκε 30/11/216 από http://tojdel.net/journals/tojdel/articles/v01i01/v01i01-03.pdf
Baxter, J. A. & Haycock, J. (2014). Roles and Student Identities in Online Large Course Forums: Implications for Practice. International Review of Research in Open and Distance Learning, 15 (1), 20-40, Ανακτήθηκε 7/11/2015 από http://www.irrodl.org/index.php/irrodl/issue/view/60
Dearnley, C. (2003). Student Support in Open Learning: Sustaining the process, International Review of Research in Open and Distance Learning, 4, 1. Ανακτήθηκε 28/10/2016 από http://www.irrodl.org/index.php/irrodl/issue/view/15
Engle, D., Mankoff, C., & Carbrey, J. (2015). Coursera’s Introductory Human Physiology Course: Factors that Characterize Successful Completion of a MOOC. International Review of Research in Open and Distributed Learning, 16, 2, 46-68. Ανακτήθηκε 8/11/2016 από http://www.irrodl.org/index.php/irrodl/issue/view/68
Ζυγούρης, Φ., & Μαυροειδής, Η. (2013). Η μάθηση σε ομάδες και η ανάπτυξη κοινοτήτων μάθησης στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Στο Α. Λιοναράκης (Επιμ.), 7ο Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. ‘Μεθοδολογίες Μάθησης’, 8-10 Νοεμβρίου 2013 (σσ. 66-74). Αθήνα
Fahy, P. J. (2003). Indicators of Support in Online Interaction. International Review of Research in Open and Distance Learning, 4, (1). Ανακτήθηκε 28/10/2016 από http://www.irrodl.org/index.php/irrodl/issue/view/15
Hamane, A., Madjidi F., & Glick, S. (2015). Perks Of Being a Wallflower: Learning without Engaging In Discussion Forums. The Online Journal of Distance Education and e-Learning 3 (2), 79-86. Ανακτήθηκε 28/11/2016 από http://tojdel.net/journals/tojdel/articles/v03i02/v03i02-08.pdf
Κώστας, Α., Σοφός, Λ., & Τσολακίδης, Κ., & Βρατσάλης, Κ. (2015). Εικονικές Κοινότητες στο Υπολογιστικό Νέφος: Περιβάλλον Ομότιμης Στήριξης Εκπαιδευόμενων Εκπαιδευτικών κατά τη διάρκεια της Πρακτικής Άσκησης . Στο Α. Λιοναράκης (Επιμ.), 8ο Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. ‘Καινοτομία και Έρευνα’, 7-8 Νοεμβρίου 2015 (σσ. 16-28). Αθήνα
Kelly, P., & Stevens, C. (2009). Narrowing the Distance: using e-learner support to enhance the student experience, European Journal of Open Distance and E-learning, (2), 2. Ανακτήθηκε 3/11/2016 από http://www.eurodl.org/materials/contrib/2009/Kelly_Stevens.pdf
Khalil, A. (2013). Better Learning achieved using Online e-Portals in Pakistan. Asian Journal of Distance Education, 11(2), 14-20. Ανακτήθηκε 22/11/2016, από http://www.asianjde.org
Lee, K. (2009). Listening to Students: Investigating the Effectiveness of an Onlline Grakuate Teaching Strategies Course. Merlot Journal of Online Learning and Teaching, (5), 1. Ανακτήθηκε 29/10/2016 από http://jolt.merlot.org/vol5no1/lee_0309.pdf
Μελίδου, Ε., & Αυγερινού, Μ. (2013). Η χρήση και η χρησιμότητα των διαδικτυακών μαθησιακών κοινοτήτων για τη μαθησιακή διεργασία. Στο: Α. Λιοναράκης (επιμ.), Πρακτικά Εισηγήσεων του 7ου Διεθνούς Συνεδρίου για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση-Μεθοδολογίες Μάθησης (Τόμος II, μέρος Α΄, σσ.126-141). Αθήνα: Ελληνικό Δίκτυο Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης.
Mahmodi, M. & Ebrahimzade, I. (2015). The Analysis of Iranian Students’ Persistence in Online Education, International Review of Research in Open and Distributed Learning, 16, 1, 98-119. Ανακτήθηκε 3/11/2016 από http://www.irrodl.org/index.php/irrodl/issue/view/67
McElrath, E., & McDowell, K. (2008). Pedagogical strategies for building community in graduate level distance education courses. Merlot Journal of Online Learning and Teaching, 4(1), 118-120. Ανακτήθηκε 18/11/2016 από http://jolt.merlot.org/vol4no1/mcelrath0308.pdf
Moallem, M. (2015). The Impact of Synchronous and Asynchronous Communication Tools on Learner Self-Regulation, Social Presence, Immediacy, Intimacy and Satisfaction in Collaborative Online Learning. The Online Journal of Distance Education and e-Learning 3(3), 55-77. Ανακτήθηκε 15/11/2016 από http://tojdel.net/journals/tojdel/articles/v03i03/v03i03-08.pdf
Murphy, Ch. & Fortner, R. (2014). Impact of Instructor Intervention on the Quality and Frequency of Student Discussion Posts in a Blended Classroom. Merlot Journal of Online Learning and Teaching, 10 (3), 338-340. Ανακτήθηκε 20/11/2016 από http://jolt.merlot.org/vol10no3/Murphy_0914.pdf
Nart, S., & Altunisik Ρ. (2013). Improving Distance Education System: Problems and Solutions from the Perspective of Lecturers. The Online Journal of Distance Education and e-Learning, 1(4), 23-29. Retrieved from http://tojdel.net/journals/tojdel/articles/v01i04/v01i04-03.pdf
Okada, Α., Coelho-Serra, A., Ribeiro, S., & Conceicao-Pinto, S. (2015). Key skills for co-learning and co-inquiry in two open platforms: a massive portal (EDUCARED) and a personal environment (weSPOT). Open Praxis, 7(1), 83-102. Ανακτήθηκε 21/11/2016 από http://openpraxis.org/index.php/OpenPraxis
Peters, O. (2000). Digital Learning Environments: New Possibilities and Opportunities. International Review of Research in Open and Distance Learning, 1 (1), 3-8. Ανακτήθηκε 25/10/2016 από http://www.irrodl.org/index.php/irrodl/article/view/3/23
Price, G. & Wright,V. (2012). Aligning Web-based Tools to the Research Process Cycle: A Resource for Collaborative Research Projects . Journal of Interactive Online Learning. V.11, 3. Ανακτήθηκε 30/11/2016 από: http://www.ncolr.org/jiol/issues/pdf/11.3.3.pdf
Ρούσσινος, Δ., & Τζιμογιάννης, Α. (2011). Σχεδίαση και μελέτη ενός περιβάλλοντος μικτής ηλεκτρονικής μάθησης μέσω Wiki: Μία μελέτη περίπτωσης σε πρωτοετείς φοιτητές. Στο Α. Λιοναράκης (Επιμ.), 6ο Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. ‘Alternative Forms of Education’, 4-6 Νοεμβρίου 2011 (σσ. 91-104). Λουτράκι
Σολομωνίδου, Χ. (2003). Συνεργατική Μάθηση με τη Χρήση των ΤΠΕ: Εμπειρίες από Δημοτικά Σχολεία της Θεσσαλίας. Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση (σσ. 325-334). Αθήνα
Sadera, W., Robertson, J., Song, L., & Midon, N. (2009).The Role of Community in Online Learning Success. Merlot Journal of Online Learning and Teaching, 5 (2), 280-282. Ανακτήθηκε 22/11/2016 από http://jolt.merlot.org/vol5no2/sadera_0609.pdf
Soylu, F. (2009). Designing Online Learning Communities: Lessons from Eksisozluk. European Journal of Open Distance and E-learning, 2 (9), 1-9. Ανακτήθηκε 10/11/2016 από http://www.eurodl.org/materials/contrib/2009/Firat_Soylu.pdf
Stevenson, K., & Sanders, P. (1998). Service Quality in Distance Education. European Journal of Open, Distance and E-Learning. Ανακτήθηκε 30/11/2016 από http://www.eurodl.org/materials/contrib/1998/stevenson/index.pdf
Tyacke, V-L. (2015). The Value Of Social Networking In ICT: A New Zealand Perspective. The Online Journal of Distance Education and e-Learning, 3(4), 83-85. Ανακτήθηκε 30/11/2016 από http://tojdel.net/journals/tojdel/articles/v03i04/v03i04-09.pdf
Young, S. & Bruce, M. (2011). Classroom Community and Student Engagement in Online Courses. Merlot Journal of Online Learning and Teaching, 7 (2), 218-220. Ανακτήθηκε 8/11/2016 από http://jolt.merlot.org/vol7no2/young_0611.pdf
Χλαπάνης, Γ., & Δημητρακοπούλου, Α. (2004). Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών µέσω ∆ιαδικτύου: Παρουσίαση της Περίπτωσης της Κοινότητας Μάθησης Εκπαιδευτικών (ΚΜΕ) του Πανεπιστηµίου Αιγαίου. Στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση (σσ. 349-360). Αθήνα
Zawacki-Richter, O. (2005). Online Faculty Support and Education Innovation: A Case Study. European Journal of Open, Distance and E-Learning. Ανακτήθηκε 30/11/2016 από http://www.eurodl.org/materials/contrib/2005/Zawacki_Richter.pdf
