Το παιχνίδι ως «σχισμή» στον χώρο της πόλης: το Spielraum

PDF
Δημοσιευμένα: Ιουλ 27, 2019
DOI: https://doi.org/10.12681/χπ.1403
Λέξεις-κλειδιά:
παιδί παιχνίδι πόλη αστικός χώρος σχεδιαστική πρακτική
Γαρυφαλλιά Κατσαβουνίδου (Garyfallia Katsavounidou)
http://orcid.org/0000-0001-8244-1106
Περίληψη

Στην κριτική προσέγγιση της σχέσης μεταξύ παιδικής ηλικίας και αστικού χώρου, η εισαγωγή της έννοιας του παιχνιδιού – στοιχείου οντολογικά καθοριστικού για την ανθρώπινη ύπαρξη, όπως έχουν προτείνει οι φιλόσοφοι Κώστας Αξελός και Hans Georg Gadamer – αποτελεί μία «τακτική» χρήσης του δημόσιου χώρου και συγκρότησης της νοητικής εικόνας του. Αυτό οδηγεί την έρευνα πέρα από τις προδιαγεγραμμένες επιστημονικές κατηγορίες, στη συγκρότηση ενός τριπλού ερευνητικού υποκειμένου, που ονομάζεται «παιδί, παιχνίδι, πόλη»: πρόκειται για το Spielraum, έννοια που εκφράζει την «τριπλότητα» αυτή. To Spielraum γίνεται το μέσο για τη διαγραμματική περι-γραφή ενός «άλλου» κόσμου, ενός κόσμου όπου το πνεύμα του παιχνιδιού, της ελευθερίας και της δημιουργικότητας, εκδιωγμένο σήμερα από την ορθολογιστική παραγωγή της πόλης, θα αποκτήσει τον δικό του χώρο· όπου η πόλη θα σχεδιάζεται για τα παιδιά, γιατί «αλλιώς δεν μπορεί να λέγεται πόλη», με τα λόγια του Aldo van Eyck· και όπου ο σχεδιασμός θα υπηρετεί τον άνθρωπο, που τόσο υποτιμητικά ονομάζεται «χρήστης», και θα συνεργάζεται με την παιδαγωγική για να αναδειχτούν νέες αρχές και νέες αξίες, ακολουθώντας τη ρήση του Henri Lefebvre: «δεν μπορεί να υπάρξει διαφορετική κοινωνία χωρίς διαφορετικό χώρο».

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΙΙ & ΙΙΙ Η πολυτροπική τομή χώρων εκπαίδευσης και πόλης & Η πόλη ως περιβάλλον μάθησης και αγωγής

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης.

Άρθρα που δημοσιεύονται διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Οι συγγραφείς μπορούν να καταθέσουν το άρθρο σε ιδρυματικό ή άλλο αποθετήριο ή/και να το δημοσιεύσουν σε άλλη έκδοση, με υποχρεωτική την αναφορά πρώτης δημοσίευσης στα πρακτικά.

Οι συγγραφείς ενθαρρύνονται να καταθέσουν σε αποθετήριο ή να δημοσιεύσουν την εργασία τους στο διαδίκτυο πριν ή κατά τη διαδικασία υποβολής και αξιολόγησής της.

Αναφορές
De Certeau, M. (2010). Επινοώντας την καθημερινή πρακτική: Η πολύτροπη τέχνη του πράττειν. Μτφρ. Κ. Καψαμπέλη. Αθήνα: Σμίλη.
Άρεντ, Χ. (2006). Η Ανθρώπινη Κατάσταση (Vita Activa). Αθήνα: Γνώση.
Αριές, Φ. (1990). Αιώνες Παιδικής Ηλικίας. Αθήνα: Γλάρος.
∆ημητράκος, ∆. (1964). Μέγα Λεξικόν Όλης Της Ελληνικής Γλώσσης. Αθήνα: ∆ομή.
∆ουατζής, Γ. (2009, 14 Απριλίου). Κώστας Αξελός: Η Φιλοσοφία σήμερα δεν μπορεί να υπηρετήσει τίποτα και κανέναν. Η Καθημερινή. ∆ιαθέσιμο στο: antifono.gr/portal/Κατηγορίες/Φιλοσοφία-Επιστημολογία/Συνεντεύξεις/1209—l-r- r.html. (Ανακτήθηκε: 10/06/2017).
Ηράκλειτος (1999). Άπαντα. Επιμ. Τ. Φάλκος-Αρβανιτάκης. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος.
Κατσαβουνίδου, Γ. (2012). Το παιδί, η πόλη, το παιχνίδι: Μια πολυφωνική βιογραφία. ∆ιδακτορική ∆ιατριβή. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Αρχιτεκτόνων. Βόλος.
Λε Κορμπυζιέ (2003). Η Χάρτα των Αθηνών. Αθήνα: Ύψιλον.
Ντολτό, Φ. (2000). Το παιδί στην πόλη. Αθήνα: Πατάκης.
Τεντοκάλη, Ε. (1988). Η οργάνωση του χώρου της κατοικίας ως έκφραση της δομής της οικογένειας: Η περίπτωση της Οργάνης. ∆ιδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Χουΐζινγκα, Γ. (1989). Ο άνθρωπος και το παιχνίδι (Homo Ludens). Μτφρ. Γ. Λυκιαρδόπουλος και Σ. Ροζάνης. Αθήνα: Γνώση.
Χρηστέα-∆ουμάνη, M. (1989). H Ελληνίδα Μητέρα άλλοτε και σήμερα. Αθήνα: Κέδρος.
Axelos, K. (1994). Le Jeu Du Monde. Paris: Éditions de Minuit.
Bakhtin, M. M. (1981). The Dialogic Imagination. Translated by Caryl Emerson and Michael Holquist. Austin: University of Texas Press.
Barthes, R. (1972) Mythologies. New York: Noonday Press.
Bunge, W. (2011). Fitzgerald: Geography of a Revolution. Athens and London: University of Georgia Press.
Dattner, R. (1969). Design for play. New York: Van Nostrand Reinhold Company.
Dzélépy, P. (1947). Villages d' enfants. Paris: A. Morancé.
Gadamer, H. G. (1975). Truth and Method. London: Continuum.
Gadamer, H. G. (1986). The Relevance of the Beautiful and Other Essays. Cambridge: Cambridge University Press.
Gaster, S. (1992). Historical Changes in Children's Access to U.S. Cities: A Critical Review. Στο Children's Environments 9(2): 34-55.
Kripke, S. (1980). Naming and Necessity. Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
Lefaivre, L. και Döll, Η. (2007). Ground-up City: Play as a Design Tool. Rotterdam: 010 Publishers.
Lefaivre, L., και de Roode, Ι. (επιμ.) (2002). Aldo Van Eyck: The Playgrounds and the City. Rotterdam: NAi Publishers.
ΜοMA (2012). Century of the Child: Growing by Design, 1900–2000. ∆ιαθέσιμο στο: https://www.moma.org/calendar/exhibitions/1222. (Ανακτήθηκε: 10/6/2017).
Opie, I. A., και Opie P. (1969). Children's Games in Street and Playground: Chasing, Catching, Seeking, Hunting, Racing, Duelling, Exerting, Daring, Guessing, Acting, Pretending. Oxford: Clarendon Press.
Rancière, J. (1991). The Ignorant Schoolmaster: Five Lessons in Intellectual Emancipation. Stanford, CA: Stanford University Press.
Sert, J. L. (1942). Can Our Cities Survive?: An ABC of Urban Problems, Their Analysis, Their Solutions. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Van Eyck, A. (2008). Writings. Vol. 2: The Child, the City and the Artist: An Essay on Architecture; the in-between Realm. Amsterdam: Sun Publishers.
Vygotsky, L (1994). The Role of the Environment. Στο R. van der Veer και J. Valsiner (επιμ.), The Vygotsky Reader. Oxford & Cambridge: Blackwell.